Klimaatbuffers: natuur als bondgenoot
In dit artikel:
Na vijftien jaar stopt de Coalitie Natuurlijke Klimaatbuffers in haar huidige vorm. De samenwerking, gestart in 2008 door Vogelbescherming samen met zeven andere natuurorganisaties, leverde bijna 100.000 hectare nieuwe of herstelde natuur op in Nederland. Deze gebieden fungeren als natuurlijke buffers tegen klimaatproblemen: ze dempen wateroverlast, helpen water vast te houden bij droogte, temperen hitte en slaan CO2 op. Daarmee dragen ze zowel aan klimaatadaptatie als aan biodiversiteit en landschap bij.
Wat de coalitie concreet deed
- Aanpak en partners: Vogelbescherming trad op als aanjager, kennispartner en lobbyist; partners waren Natuurmonumenten, LandschappenNL, ARK Natuurontwikkeling, Staatsbosbeheer, Wereld Natuur Fonds, Waddenvereniging en de Natuur- en Milieufederaties.
- Praktijkvoorbeelden: De Onlanden (Groningen) is omgevormd van laaggelegen landbouwgrond tot meer dan 2.500 ha moeras- en plasland, wat overstromingsrisico’s vermindert en soorten als otter, moerasvogels en de bedreigde wulp aantrekt. Ook de herstelde getijdewerking in de Hedwigepolder is genoemd als klimaatbuffer waar watervogels en steltlopers terugkeerden.
- Maatregelen: Voorbeelden van ingrepen zijn verbreding van rivieren, herstel van beeklopen en ophogen van kwelders. Zulke ingrepen herstellen natuurlijke processen en verhogen de veerkracht van landschap en waterhuishouding.
Schaalvergroting en kennisontwikkeling
Vanaf 2017 werkte de coalitie via het Europese LIFE IP Deltanatuur-programma aan opschaling: bewezen concepten moesten worden vertaald naar beleid en uitvoering. Een belangrijk hulpmiddel waren kansenkaarten, die laten zien waar in Nederland ruimte is voor koppeling van veiligheid, waterbeheer en natuur—niet alleen in bestaande natuurgebieden, maar juist ook daarbuiten.
Veen als sleutelgebied
Recent ontwikkelde de coalitie een visie op veengebieden. Door verlaging van waterpeilen voor landbouw treden bodemdaling en CO2-uitstoot op; vernatten is daarom aantrekkelijk: veen slaat veel koolstof op, werkt als spons voor water en kan tegelijk weidevogels zoals de grutto ten goede komen. Vernatting biedt ook kansen in relatie tot de stikstofproblematiek.
Hoe nu verder
Hoewel de coalitie stopt, gaat het gedachtegoed door binnen het overheidsprogramma NL2120. Dit samenwerkingsprogramma van wetenschap, bedrijfsleven, overheden, natuurorganisaties en onderwijs krijgt flinke overheidsmiddelen (onder andere circa €110 miljoen via het Nationaal Groeifonds) om nature-based solutions verder te ontwikkelen en te implementeren. Zo wordt beoogd dat natuurlijke oplossingen structureel onderdeel worden van klimaatadaptatie en ruimtelijke planning in Nederland.