Klimaatbuffers: de natuur als bondgenoot
In dit artikel:
Na vijftien jaar stopt de samenwerking binnen de Coalitie Natuurlijke Klimaatbuffers, maar het resultaat mag er zijn: bijna 100.000 hectare nieuw of hersteld natuurgebied in Nederland. Deze zogenoemde natural climate buffers — gebieden die water vasthouden, hitte temperen en CO2 opslaan — dragen bij aan klimaatadaptatie en verbeteren de leefomgeving voor mens en natuur. Circa tweehonderd locaties in Nederland fungeren inmiddels als zulke buffers en veel natte-ecosystemen blijken ook gunstig voor moeras- en watervogelsoorten, waarvan sommige populaties weer toenemen.
Vogelbescherming was in 2008 medeoprichter van de coalitie en trad vooral op als aanjager, kennispartner en lobbyist. De samenwerking met organisaties als Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Wereld Natuur Fonds, ARK Natuurontwikkeling, LandschappenNL, Waddenvereniging en de Natuur- en Milieufederaties leverde concrete projecten en beleidsinstrumenten op.
Concrete voorbeelden laten zien hoe ingrepen werken: De Onlanden bij Groningen veranderde laaggelegen landbouwgrond in meer dan 2.500 hectare nieuw moeras met heringerichte beekdalen, waardoor zowel wateroverlast wordt beperkt als nieuwe leefgebieden ontstonden voor soorten als de otter en steltlopers zoals de wulp. Ook de heropening van getijdennatuur in de Hedwigepolder illustreert hoe teruggegeven ruimte aan natuur snel wordt opgepakt door kluten, tureluurs en scholeksters.
Belangrijke mijlpalen waren in eerste instantie rivierverbredingen, herstel van beken en ophoging van kwelders. Vanaf 2017 werd via het Europese LIFE IP Deltanatuur-programma ingezet op opschaling en verankering in beleid; daarbij ontwikkelde de coalitie onder meer een “kansenkaart” om mogelijke locaties door overheden te laten benutten. Recent is ook gewerkt aan een visie voor veengebieden: door het verhogen van grondwaterstanden kan veen weer veel CO2 vastleggen, functioneren als spons in droge perioden en gunstig zijn voor weidevogels — tegelijk biedt vernatting een deeloplossing voor de aanhoudende stikstofproblematiek.
De coalitie houdt op te bestaan in zijn huidige vorm, maar het gedachtegoed gaat verder binnen het overheidsprogramma NL2120. Dit samenwerkingsprogramma tussen wetenschap, bedrijfsleven, overheden, natuurorganisaties en onderwijs krijgt substantiële financiële steun (circa 110 miljoen euro, onder meer via het Nationaal Groeifonds) om nature-based solutions verder uit te bouwen en te integreren in landelijke strategieën voor klimaatadaptatie en ruimtelijke inrichting.