Klimaat trekt niet meer de aandacht
In dit artikel:
Deze week bracht slecht nieuws voor het klimaat: het Planbureau voor de Leefomgeving concludeerde dat Nederland het klimaatdoel voor 2030 zeer waarschijnlijk niet haalt, en EU-commissaris Wopke Hoekstra kreeg deze week weinig steun van andere lidstaten voor zijn voorstellen. Tegelijkertijd bleek uit de Algemene Beschouwingen dat politiek en media het woord ‘asiel’ veel vaker lieten vallen dan ‘klimaat’ — een teken dat het onderwerp vanaf 2024 duidelijk aan urgentie heeft ingeboet na een periode van grote aandacht tussen 2019 en 2023.
Die teruglopende belangstelling is zichtbaar in actievoeren en opiniepeilingen. Radicalere klimaatactiegroepen als de Duitse tak van Letzte Generation zijn uit het publieke zicht verdwenen, mede doordat oprichter Lea Bonasera zich in 2023 terugtrok uit onvrede over de tactiek; ook zij raadt nu af tot symboolacties zonder praktisch plan: “Ik zou nu afzien van symbolische of demonstratieve acties, zolang die niet gecombineerd worden met een constructief plan.” Extinction Rebellion’s A12-bezettingen trekken veel minder deelnemers dan een jaar geleden: waar in september 2023 nog tienduizenden mensen opdoken, waren het recent enkele honderden.
Onder de Nederlandse bevolking neemt de bezorgdheid eveneens af. Ipsos-peilingen tonen dat klimaat in 2021 nog door 36 procent van de kiezers tot de top-3 kwesties werd gerekend, maar dat is inmiddels gedaald naar 16 procent. Ook het aandeel mensen dat (enigszins) veel zorgen heeft over klimaat daalde van 71 procent in 2022 naar 61 procent in 2025. Bij jongeren is klimaat wel een aandachtspunt, maar RIVM-onderzoek laat zien dat zij zich vaker zorgen maken over direct voelbare problemen zoals oorlog, woningnood en kosten van levensonderhoud.
De daling heeft verklaringen: klimaatverandering voelt abstract en moeilijk te beïnvloeden, terwijl oorlog, huizenproblemen en inflatie directe gevolgen hebben. Bovendien is de politieke context veranderd: het optimisme en de daadkracht van het progressieve moment in 2019–2023 (wereldwijd en in Europa) is deels weggeëbd, wat het vertrouwen ondermijnt dat individuele offers iets opleveren. Dat politieke en maatschappelijke cynisme zet mensen meer op zichzelf en vermindert bereidheid tot ingrijpende gedragsveranderingen.
Om klimaat weer prominent te maken, is volgens het stuk een andere aanpak nodig: verbinding en een aantrekkelijk, concreet vooruitzicht. Niet bangmakerij, maar hoop en uitvoerbare alternatieven — denk aan enthousiasmerende voorstellen voor kweekvlees of betaalbare treinreizen — kunnen mensen motiveren en collectieve actie weer geloofwaardig maken. Zonder zulke positieve, gezamenlijke perspectieven zal klimaat steeds vaker naar de achtergrond verdwijnen, ook al wordt de opwarming van de aarde in diezelfde periode erger.