Kinderhartcentrum in crisis: operaties stopgezet wegens verstoorde verhoudingen en personeelstekort
In dit artikel:
Het UMCG stopt voor de komende maanden geplande operaties aan aangeboren hartafwijkingen bij kinderen en volwassenen nadat twee medewerkers melding deden van problemen rond sociale veiligheid en de kwaliteit van zorg en wetenschap. Patiënten worden voorlopig verwezen naar andere hartcentra in Nederland (Utrecht, Leiden, Amsterdam en Rotterdam). Volgens bestuursvoorzitter Ate van der Zee moeten hoogcomplexe operaties onder de best mogelijke omstandigheden plaatsvinden; die zijn nu niet volledig aanwezig, daarom is de tijdelijke stop ingesteld.
Het ziekenhuis zegt dat meldingen algemeen gaan over de sfeer op de afdeling en de kwaliteit van zorg en onderzoek, maar wil niet zeggen of de klachten uit de operatieteams zelf kwamen. Het UMCG voert elk kwartaal ongeveer vijftig ingrepen aan aangeboren hartafwijkingen uit; sommige geplande behandelingen kunnen veilig worden uitgesteld, andere worden overgeheveld, zodat nog niet exact is te zeggen hoeveel patiënten geraakt worden. Poliklinische afspraken, acute zorg en niet-operatieve ingrepen zoals hartkatheterisaties blijven doorgaan, net als hartoperaties bij volwassenen zonder aangeboren afwijking.
Achtergrond en personeelssituatie
De maatregel volgt op een langere periode van onrust: er zijn eerdere rapporten (onder meer van de NZa) waarin staat dat de verhoudingen tussen kinderhartchirurgen en hun teams “ernstig verstoord” zijn. Recent vertrok één kinderhartchirurg uit Groningen; een andere chirurg verlaat het UMCG per 1 oktober voor het LUMC. Regionale media meldden in juni al problemen met onderbezetting in het Groningse kinderhartcentrum en dat meerdere chirurgen zouden vertrekken. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) heeft kortgeleden gecontroleerd en publiceert daarover binnenkort een rapport.
Volumenormen en concentratiediscussie
Het besluit speelt zich af tegen een langer lopend nationaal debat over concentratie van kinderhartchirurgie. Voormalig minister Ernst Kuipers pleitte voor het samenvoegen van centra omdat er landelijk te weinig kinderhartchirurgen zijn en de werkdruk hoog is; een rechtbank blokkeerde dat plan begin 2024. Een praktisch probleem blijft dat geen enkel hartcentrum in 2024 voldoet aan de zogenoemde volumenorm voor operaties bij pasgeborenen (minder dan 30 dagen oud): de norm is minimaal 60 ingrepen per jaar om vaardigheden en ervaring te waarborgen. Cijfers van de Nederlandse Vereniging voor Thoraxchirurgie tonen dat het Erasmus MC 49 neonatale ingrepen had, het Leids Universitair Medisch Centrum 48, UMC Utrecht 30 en het UMCG 28. De lage aantallen zijn precies de aanleiding geweest voor voorstellen tot concentratie: bij grotere volumes is de zorgkwaliteit en het behoud van expertise beter te garanderen.
Reacties en gevolgen
De Patiëntenfederatie noemt de stop een zwaar besluit met grote impact voor patiënten in de regio, maar ook het enige verantwoorde besluit onder de gegeven omstandigheden. De federatie dringt aan op meer transparantie over kwaliteit en veiligheid om toekomstige ingrijpende maatregelen en onzekerheid voor patiënten te voorkomen. Voor nu geldt dat urgente gevallen en andere hartzorg doorlopen, terwijl geplande aangeboren-hartoperaties tijdelijk worden gespreid of naar andere centra gaan. De verdere uitkomsten van het IGJ-onderzoek en de personele ontwikkelingen zullen bepalend zijn voor wanneer en hoe de operaties in Groningen kunnen worden hervat.