Kinderen genegeerd en verwijderd uit WhatsAppgroepen, zoals Anna: 'Alsof ik er niet mocht zijn'
In dit artikel:
Meer dan de helft van ruim duizend Nederlandse kinderen en jongvolwassenen heeft weleens bewust buiten een WhatsApp- of andere groepschat gehouden gevoeld, blijkt uit onderzoek van Motivaction in opdracht van Helpwanted en stichting School & Veiligheid. Voor ongeveer een kwart gebeurt dat maandelijks. De uitsluiting neemt verschillende vormen aan: kinderen worden plots uit chats verwijderd, geblokkeerd of ‘geghost’, er ontstaan groepschats over iemand waar diegene niet in zit, er wordt geroddeld of bewust met inside jokes iemand buitengesloten.
Persoonlijke verhalen illustreren de impact. Een 13‑jarige, Anna, werd op Instagram getagd op een foto waar ze niet op stond; klasgenoten maakten haar daarna publiekelijk belachelijk. Ze vertelt dat het haar zelfbeeld aantastte en haar zo in de verdediging bracht dat ze later zelf ook online pestgedrag vertoonde, iets waar ze nu schuldgevoelens over heeft. Veel jongeren geven aan zich niet goed genoeg te voelen of te vrezen voor negatieve gevolgen als ze wél ingrijpen.
De sociale druk in deze chats is groot: een derde van de jongeren voelt zich gedwongen mee te doen aan pesten, en bijna twee derde noemt angst voor eigen nadelige gevolgen als belangrijkste reden om niets te doen. Kira Esparbe Gasca van Helpwanted benadrukt dat veel jongeren individueel pesten afkeuren maar denken dat anderen het wél goedkeuren, wat leidt tot verantwoordelijkheidverschuiving en passiviteit.
Digitale gewoonten versterken het probleem: kinderen besteden gemiddeld iets meer dan vier uur per dag in groepschats; WhatsApp (83%) en Snapchat (59%) zijn het populairst. Ter vergelijking: slechts 29% van 10‑ tot 17‑jarigen speelt dagelijks buiten, meldt Unicef. Volgens het onderzoek voelt 64% zich gesteund als ouders naar hun online ervaringen vragen, wat het belang onderstreept van ouderbetrokkenheid.
Er is geen eenvoudige remedie. Honderden professionals pleiten voor strengere leeftijdsnormen; het kabinet adviseert ouders kinderen jonger dan 15 geen sociale media te geven, maar dat advies is niet bindend. De overheid start binnenkort een campagne voor ouders van 7‑ tot 12‑jarigen om gesprekken over smartphonegebruik en veiligheid op gang te brengen. Helpwanted pleit voor een gefaseerde aanpak: kinderen stap voor stap begeleiden in de online wereld en meer mediawijsheid bevorderen, en stuitend victimblaming tegenhouden zodat slachtoffers niet de schuld krijgen van hun eigen buitensluiting. Internationale voorbeelden — zoals Australië en recente plannen van Frankrijk — laten zien dat het debat over leeftijdsgrenzen en regulering breder speelt.