Kiezer, begrotingstekorten kennen niet alleen maar lusten!

In dit artikel:

Na de oorlog in Oekraïne begin 2022 stegen energieprijzen sterk en grepen Europese overheden in met subsidies en toeslagen, waardoor de begrotingstekorten opliepen. ECB-economen hebben onderzocht hoe huishoudens tegen zulke hogere overheidstekorten aankijken. Zij blijken bij het lezen over extra overheidsuitgaven de korte termijninflatie hoger in te schatten en zich tegelijkertijd minder zorgen te maken over werkloosheid. Op de langere termijn zien veel mensen echter geen aanhoudend inflatieprobleem, wat volgens de auteur een teken is van beperkte financiële geletterdheid.

De tekst legt uit waarom dat zorgwekkend is: begrotingstekorten en inflatie hangen op middellange termijn nauw samen. Tekorten moeten gefinancierd worden — door meer lenen of hogere belastingen — en beide routes kunnen de prijzen opdrijven. Hogere belastingen verhogen productiekosten die bedrijven doorberekenen; extra overheidsschulden kunnen de rente opdrijven, wat ook de kosten voor bedrijven vergroot. Structurele tekorten leiden zo gemakkelijk tot aanhoudende inflatiedruk.

Als het publiek het verband tussen tekorten en inflatie onderschat, ontstaat het risico dat politiek onverantwoord fiscaal beleid ongestraft blijft of zelfs beloond wordt. De auteur wijst erop dat blijvende tekorten geen onverdeelde voordelen opleveren — anders zouden landen met grote tekorten economisch floreren. Tegelijk betoogt hij dat betere financiële kennis niet alleen helpt om politieke gevolgen te doorzien, maar ook persoonlijke weerbaarheid vergroot: financieel geschoolde huishoudens lopen minder risico op problematische schulden en dragen bij aan economische groei.

Praktische aanbevelingen: burgers zouden begrotingsplannen actief moeten beoordelen, zeker bij verkiezingen, en financiële geletterdheid vroeg moeten bevorderen — vanaf de basisschool — om toekomstige welvaart en verantwoord politiek debat te versterken. De auteur is econoom en beheerder bij beleggingsfonds Hoofbosch.