Kick Out Zwarte Piet, de succesvolste actiegroep van deze tijd, heft zichzelf op
In dit artikel:
Na vijftien jaar strijd tegen Zwarte Piet heeft Kick Out Zwarte Piet (KOZP) zichzelf opgeheven. De actiegroep, opgericht zichtbaar in 2011 toen Jerry Afriyie en Quinsy Gario bij de intocht in Dordrecht met shirts waarop "Zwarte Piet is Racisme" werden gearresteerd, wordt gezien als de meest invloedrijke protestbeweging van deze periode in Nederland. Het vertrekpunt was een klacht die al langer leefde onder zwarte Nederlanders: het sinterklaasfeest bevatte elementen die als kwetsend en raciaal gestereotypeerd werden ervaren.
KOZP maakte het racistische aspect van Zwarte Piet nationaal zichtbaar en voerde zowel publieke acties als achtergrondwerk – van demonstraties en onverwachte acties in winkelcentra en bij gemeentehuizen tot voorlichting op scholen en huiskamergesprekken. Daarbij hielden de activisten consequent vast aan geweldloos verzet, ook onder zware druk: ze kregen met intimidatie, bedreigingen en fysiek geweld te maken. Afriyie zei in 2019 tegen De Groene: “Als wij een veertje teruggooien, is alles voor niets geweest,” en de groep hield zich aan die lijn.
De acties leidden tot echte veranderingen: Pieten werden vaak afgeschminkt of kregen roetvegen, en het debat over het koloniale verleden en alledaags racisme in Nederland kreeg veel meer aandacht. Waar in 2013 nog 89 procent van de Nederlanders vond dat Piet zwart moest blijven, was dat aandeel in 2022 gedaald naar 33 procent — al steeg het in 2025 weer naar ongeveer 49 procent, deels door het veranderende politieke klimaat en de opkomst van radicaal-rechtse geluiden. Dit bleek in incidenten tijdens intochten in steden als Alkmaar, Heerhugowaard, Yerseke en recent Rijswijk, waar tegenstanders agressief reageerden.
KOZP stapte niet weg omdat het probleem verdwenen is; er bestaan nog altijd egaal zwarte Pieten en hardnekkig verzet tegen verandering. De keuze om te stoppen wordt gepresenteerd als een moment van voltooiing: het racistische stereotype is nu wijdser herkend en het debat over wie er mag meepraten in Nederland is opener geworden. De groep laat een erfenis achter van bewustwording en een bewijs dat langdurig, principieel activisme maatschappelijke verandering kan teweegbrengen, ook in het gezicht van vijandigheid.