Kamer woest dat gevangenen nu bijna altijd twee weken eerder vrijkomen: 'Dit kan niet in een rechtstaat'
In dit artikel:
Volgens een recente Kamerbrief van demissionair staatssecretaris Arno Rutte is het voortijdig vrijlaten van bepaalde gedetineerden inmiddels uitgegroeid tot de standaardmaatregel bij het oplopende cellentekort in Nederlandse gevangenissen. Waar eerder kortingen van enkele dagen werden toegepast, mogen sommige veroordeelden nu tot twee weken eerder het gevang verlaten; die noodmaatregel geldt voorlopig alleen voor mensen met een straf van maximaal één jaar en niet voor daders van ernstig gewelds- of zedenmisdrijven.
Het kabinet wijst op samenhangende, structurele problemen: een chronisch personeelstekort, bezuinigingen en op korte termijn het verlies van honderden cellen door renovaties. Daardoor kan het tekort verder toenemen en sluit Rutte niet uit dat de strafkorting opnieuw moet worden verruimd of dat andere sancties nodig worden, een scenario dat zijn voorganger Teun Struycken eerder al aangaf.
De politiek reageert verontwaardigd. Kamerleden van verschillende partijen noemen de situatie onacceptabel en vragen om snelle oplossingen zodat veroordeelden hun volledige straf kunnen uitzetten. Tegelijk zijn er enkele maatregelen en extra middelen aangekondigd: op Prinsjesdag werd 25 miljoen euro extra toegezegd (oplopend tot 50 miljoen in komende jaren) en een amendement van D66 verplaatste geld naar de sector. Critici zien dat gelden te weinig en te laat binnenkomen.
Het kabinet onderzoekt diverse korte- en middellangetermijnopties om capaciteit te winnen: heropening van de gesloten jeugdinrichting in Harreveld, mogelijk wederopstarten van de in 2013 gesloten gevangenis Almere (ongeveer 300 cellen, maar pas over 5–7 jaar en bij extra financiering), meer meerpersoonscellen en zelfs een detentieboot met laag beveiligingsniveau die vanaf eind 2026 tijdelijk inzetbaar zou kunnen zijn. Ook loopt er een initiatiefwetsvoorstel van NSC, D66 en CDA om enkelbanden als reguliere straf toe te staan, wat het debat over strafpolitiek extra voedt.
Voor het personeel is recent een eenmalige toelage van 500 euro aangenomen. De Tweede Kamer debatteert woensdag verder over het gevangeniswezen, terwijl het kabinet benadrukt dat veel voorgestelde oplossingen tijd en extra middelen vereisen. De combinatie van acute tekorten en vertraagde investeringen houdt de veiligheid en rechtsstatelijke betrouwbaarheid van strafuitvoering prominent in het publieke en politieke debat.