Kamer buigt zich over de vraag hoeveel invloed kabinet mag hebben op OM

donderdag, 11 september 2025 (07:16) - NOS Nieuws

In dit artikel:

D66-Kamerlid Sneller wil de minister van Justitie de zogenoemde bijzondere aanwijzingsbevoegdheid ontnemen: nu mag een minister het Openbaar Ministerie (OM) instrueren om te vervolgen, niet te vervolgen of op een bepaalde manier een zaak te behandelen. Vandaag verdedigt hij dat initiatiefwetsvoorstel in de Tweede Kamer. "We moeten zorgen dat onze wetgeving bestand is tegen iemand die aan de macht komt en kwaad wil", zegt Sneller als motivatie.

Het voorstel schaft die bevoegdheid af en beperkt bovendien sterk de huidige plicht van het OM om de minister over lopende zaken te informeren. Voorstanders — waaronder D66, NSC, SP, GroenLinks-PvdA, CDA, FvD en Volt — voeren aan dat ook de mogelijkheid tot beïnvloeding schade kan aanrichten: zelfs zonder formele aanwijzing kan een minister informeel druk uitoefenen of het OM ertoe brengen zaken toch te vervolgen om complicaties in de ambtelijke lijn te vermijden. Daarnaast wijzen voorstanders op internationale voorbeelden waar politieke controle over rechtspraak is vergroot en willen ze de scheiding der machten versterken.

Tegenstanders, onder wie VVD, BBB, SGP en JA21, waarschuwen dat het huidige instrument als uiterste middel waardevol is. BBB-Kamerlid Wijen Nass benadrukt dat een minister politiek verantwoordelijk is voor het OM en in uitzonderlijke crises moet kunnen ingrijpen. De Raad van State deelde eerder soortgelijke bedenkingen over het wetsvoorstel. Critici stellen ook dat de bevoegdheid decennialang vrijwel niet is gebruikt en weinig praktische risico’s heeft opgeleverd.

SP’er Van Nispen steunt het plan vanwege het terugdringen van politieke vervolgingen, maar erkent dat informele beïnvloeding moeilijker te bestrijden blijft. NSC-Kamerlid Six Dijkstra waarschuwt dat preventie juist in woelige tijden nodig is.

Of het wetsvoorstel een Kamermeerderheid krijgt, is nog onduidelijk; meerdere partijen hebben hun standpunt nog niet definitief bekendgemaakt. Vanavond vindt het debat plaats.