Kalifaat ligt in puin, maar IS inspireert wereldwijd nog tot dood en verderf
In dit artikel:
Bij de Chanoeka-viering op Bondi Beach in Sydney schoten afgelopen zondag een vader en zijn volwassen zoon vijftien mensen dood; in hun auto werden twee zwarte vlaggen van Islamitische Staat aangetroffen. De daders zijn geïdentificeerd als Naveed en Sajid Akram. Naveed dook eerder op op foto’s met aan IS gelinkte personen en stond onder observatie van de autoriteiten, maar er waren volgens hen toen geen concrete aanwijzingen voor een aanstaande aanslag. Er wordt onderzocht of er een verbinding bestaat met IS-netwerken op de Filipijnen; Australische bronnen melden dat het tweetal mogelijk op Mindanao militaire training kreeg, iets wat de Filipijnse autoriteiten voorlopig niet kunnen bevestigen.
Internationaal blijft IS een grote bedreiging: volgens de Global Terror Index is de beweging nog steeds de dodelijkste terroristische organisatie. Tegelijkertijd ziet het beeld er regionaal heel verschillend uit. Het door het kalifaat gehouden gebied in Syrië en Irak is sinds het hoogtepunt in 2014–2015 flink geslonken; na de militaire terugslag rond 2019 werkt IS vooral via losse franchises die lokaal opereren. In Afrika — met name de Sahel — en in delen van Zuid- en Centraal-Azië hebben IS-afdelingen hun invloed de afgelopen jaren vergroot door in te springen op chaos, zwak bestuur en onvrede. ISIS-K (Khorasan) voert bovendien ook grote, verregaande aanslagen uit, zoals het bloedbad vorig jaar in een concertzaal in de buurt van Moskou.
Experts zoals jihadisme-onderzoeker Pieter Nanninga en hoogleraar Bart Schuurman benadrukken dat er nauwelijks meer sprake lijkt te zijn van een strak centraal commando; regionale takken varen veelal hun eigen koers en proberen zich soms te profileren als alternatief bestuur voor lokale bevolkingen. Die localisering helpt rekrutering, maar burgers blijven vaak de belangrijkste slachtoffers van de geweldsgolf.
Hoewel het aantal jihadistische aanslagen in Europa in recente perioden is afgenomen — de Nederlandse Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid meldde minder incidenten in de tweede helft van 2025 dan in voorgaande jaren — waarschuwen veiligheidsdiensten dat IS nog steeds de grootste jihadistische dreiging voor Europa vormt. Recente arrestaties in Nederland, Duitsland en Polen tonen het preventieve werk, maar er is ook zorg over een hernieuwde bereidheid onder individuen om aanslagen te plegen. IS‑propaganda, zij het afgenomen, blijft voldoende inspiratie vormen voor geradicaliseerde eenlingen.