Kabinet zet mes in geldpot kleine scholen in steden: 'Dit gaat scholen de kop kosten'

In dit artikel:

Het kabinet wil de zogenaamde kleinescholentoeslag, een jaarlijkse subsidie van circa 100.000 euro per kleine basisschool (maximaal 150 leerlingen), sterk beperken en vervangen door een nieuw systeem, de dunbevolktheidstoeslag. Momenteel ontvangen 1.793 basisscholen deze toeslag, die bedoeld is om kleine scholen voornamelijk op het platteland te ondersteunen, maar die ook veelvuldig naar kleine scholen in stedelijke gebieden gaat. Deze maatregel kost jaarlijks 175,6 miljoen euro.

Staatssecretaris Marielle Paul benadrukt dat veel kleine scholen in steden dicht op elkaar liggen, wat inefficiënt is gezien het lerarentekort en de hoge kosten voor onderhoud van schoolgebouwen. Het kabinet wil het geld daarom vooral inzetten voor kleine scholen in dunbevolkte gebieden, waar het voortbestaan van een school cruciaal is voor de leefbaarheid van het dorp of de gemeente. De nieuwe toeslag richt zich daarom expliciet op het platteland.

Deze beleidswijziging stuit op kritiek bij stadsgerichte kleine scholen, zoals de reformatorische Calvijnschool in Amersfoort met 105 leerlingen, die ongeveer een tiende van haar budget aan de toeslag besteedt. Schoolbestuurder Arjan van Hell vreest dat het wegvallen van de toeslag kan leiden tot sluitingen binnen zijn scholenkoepel. Ook onderwijsdeskundige Martijn Meeter van de Vrije Universiteit verwacht dat veel kleine stedelijke scholen hierdoor niet levensvatbaar blijven en zal moeten fuseren of sluiten, wat ingrijpend is voor kinderen en ouders.

Tegelijkertijd wordt de maatregel verdedigd vanuit efficiëntie- en lerarentekortperspectief. Kleine scholen zijn vaak kostbaar en vergen relatief veel leraren, terwijl de lerarentekorten juist in sommige regio’s nijpend zijn. Staatssecretaris Paul benadrukt dat zij openstaat voor samenwerking tussen scholen om het aanbod te behouden, maar stelt dat de keuzevrijheid in de stad niet ernstig zal afnemen vanwege het ruime schoolaanbod.

Kritiekpunt blijft dat het lerarentekort en de impact op keuzevrijheid geografisch verschillen en dat het schrappen van de toeslag het onderwijsaanbod in de steden kan versmallen. De komende maanden wordt de nieuwe regeling verder uitgewerkt, waarbij het kabinet een zorgvuldige implementatie belooft.