Kaarsjeszwemmen was hoogtepunt Zwemvierdaagse maar verdween: 'Kaarsvet zorgde voor verstoppingen'

In dit artikel:

In zwembad De Zuidplas in Moordrecht bestond eind jaren tachtig en negentig een opvallende traditie: het kaarsjeszwemmen als slotavond van de jaarlijkse zwemvierdaagse. Wat begon als proef groeide uit tot een grootschalig volksfeest in de week voor de herfstvakantie, met volgens oud-medewerker Govert van der Weijde jaarlijks tussen de 800 en 1.000 deelnemers. Vrijwilligers bouwden het evenement op en af, muziek en verduisterde ramen zorgden voor een sfeervolle, bijna theatrale afsluiting waarbij ouders en grootouders langs de randen van het bad toekeken terwijl kinderen met een kaarsje baantjes trokken — soms in lange rijen, met ongeveer 25 zwemmers per twee banen.

Van der Weijde, die van 1983 tot 2003 bij De Zuidplas werkte, vertelt dat personeel en vrijwilligers genoten van de week, ondanks de fysieke tol erna. Het kaarsjeszwemmen hield echter een duurzaamheid- en onderhoudsprobleem: kaarsvet verontreinigde het water en zette zich vast in de haarvangers en verversingsroosters, waardoor frequente schoonmaak noodzakelijk was. Dat was een belangrijke factor bij het geleidelijk verdwijnen van het evenement; ook de zwemvierdaagse als geheel stopte uiteindelijk, waarschijnlijk in de jaren rond 2005 toen de activiteit al in afgeslankte vorm verderging.

Al eerder, in 1997, stond het zwembad zelf op de tocht. Wethouder Peter Meijer stelde toen voor De Zuidplas te sluiten vanwege een fors exploitatietekort (destijds 728.000 gulden) en in plaats daarvan een gymzaal te realiseren bij het multifunctionele gebouw, zodat een oude gymzaal aan de Brandtstraat vervangen kon worden en ruimte vrijkwam voor woningbouw. De tegenwerping was dat sluiting lokale banen zou kosten en voorzieningen zou wegnemen. Bewoners en een actiegroep met de naam Houd de Zuidplas open voerden actie, verzamelden handtekeningen en brachten spandoeken naar het raadhuis. De druk van de publieke opinie was voldoende: het zwembad bleef behouden, en de geplande randweg en onderwijshuisvesting kwamen er later ook.

Het verhaal over het kaarsjeszwemmen maakt deel uit van een terugkerende rubriek over het Groene Hart; lezers wordt in de oorspronkelijke publicatie gevraagd herkenning en herinneringen aan het tafereel op de bijbehorende foto te delen. De casus illustreert zowel de sociale waarde van een buurtzwembad als de praktische en financiële kwetsbaarheden die zulke lokale tradities bedreigen.