Juist de afwezigheid van Geert Wilders in deze campagne maakt hem dominant
In dit artikel:
13 oktober 2025 — Geert Wilders’ structurele afwezigheid in de verkiezingscampagne maakt hem paradoxaal genoeg juist tot de meest dominante speler. Tijdens het eerste grote Radio 1-verkiezingsdebat viel zijn niet-aanwezigheid herhaaldelijk op en bepaalde zodoende het gesprek, ondanks dat het debat verder inhoudelijk en professioneel werd geleid. Presentator Winfried Baijens probeerde discussies over Wilders te vermijden, maar zijn afwezigheid bleef het onderwerp van gesprek.
Formeel is Wilders wegblijven verklaard door een terreurdreiging, iets wat in de democratie betreurd wordt. Belangrijker voor de campagne is dat hij al voor die bedreiging geregeld afzag van optredens uit onverschilligheid: hij keert zich vaak af van tv-shows en debatten, laat anderen over hem praten en benut zo de media-aandacht die zijn afwezigheid oplevert. Een eigen initiatief, de Politieke Schermtijdteller, laat zien dat hij al lange tijd vrijwel niet in beeld komt, terwijl hij desondanks het vaakst genoemd wordt.
De peilingen tonen een kiezerslandschap met veel onzekerheid — ongeveer tachtig procent zegt nog niet definitief te weten wat te stemmen — maar de vaste kiezersbasis beweegt weinig. Links wint iets, D66 profiteert van rechtser worden elders, en de grootste verschuivingen vinden plaats binnen het centrumrechtse kamp: NSC stort in, de VVD verliest terrein en er gaan stemmen richting JA21, CDA en andere rechtse partijen. Die relatieve stabiliteit van Wilders’ achterban verklaart deels waarom zijn afwezigheid weinig electorale schade lijkt op te leveren.
Zijn tactiek — provoceren op eigen voorwaarden en zich vervolgens terugtrekken — frustreert journalisten en tegenstanders. Campagneteams hadden gehoopt dat hij zichzelf zou beschadigen na zijn vertrek uit het kabinet-Schoof, maar dat is niet gebeurd; alleen zij die ooit met hem regeerden lijken schade te ondervinden. Pogingen van tegenstanders, zoals ideeën voor één-op-één-debatten of persoonlijke uitdagingen van andere politici, stranden of worden afgewezen. Wilders zegt zelf dat hij al genoeg debatten heeft gevoerd en negeert kritische uitnodigingen, waaronder voor Nieuwsuur.
Kort gezegd: Wilders’ fysieke afwezigheid vertaalt zich niet in verminderde macht — integendeel, het zet de agenda, zet opponenten op scherp en verandert de dynamiek in een campagne waarin zichtbaarheid alles is.