Joodse Nederlanders over antisemitisme: 'Mensen willen dat ik me verantwoord'
In dit artikel:
Voor veel Joodse Nederlanders begint vanavond Chanoeka, het feest van de lichtjes dat zijn oorsprong vindt in de herinwijding van de tempel in Jeruzalem ruim 2000 jaar geleden. Tegelijkertijd is er binnen de gemeenschap opnieuw een sterk gevoel van onveiligheid door een toename van antisemitische incidenten: in 2023 registreerde de politie 880 voorvallen, tegen 549 in 2022.
De NOS sprak met drie Joodse Nederlanders over hoe die toename hun dagelijkse leven beïnvloedt. Dirigent Jules van Hessen ervaart dat Joods-zijn steeds vaker wordt gekoppeld aan een politiek standpunt over Israël; projecten met een Joodse insteek worden gecanceld en locaties van bijeenkomsten worden uit voorzorg geheim gehouden. Hij verloor ook vrienden die hem vermeend steun aan het Israëlische beleid toedichten. Ook maakt hij zich zorgen over de veiligheid van kinderen op Joodse scholen, die volgens hem steeds meer als vesting worden ingericht.
Student Yaël Hersbach (Universiteit Utrecht), die betrokken is bij StandWithUs Nederland, spreekt over online bedreigingen nadat ze een verhaal over Israël plaatste: anonieme reacties varieerden van bedreigingen tot pogingen haar locatie te achterhalen, waarna ze haar profiel afschermde. Op de universiteit wordt ze volgens haar vaak gevraagd zich uit te spreken over termen als 'genocide', iets waarvoor zij zich niet automatisch verantwoordelijk acht vanwege haar achtergrond. Hersbach wijst erop dat familie en vrienden haar zelfs afraden de davidster zichtbaar te dragen uit angst voor reacties.
Rabbijn Aryeh Leib Heintz uit Utrecht zegt niet overal meer vrij over straat te kunnen lopen omdat hij wordt nageroepen en geïntimideerd. Sinds 7 oktober 2023, de dag die wereldwijd de discussie over het conflict in Gaza en bijbehorende spanningen deed oplaaien, ziet hij veel meer antisemitische propaganda en ervaart hij dat ook mensen van uiteenlopende religieuze en seculiere achtergronden hiermee te maken krijgen.
Gemeenschappelijk in de gesprekken is de beleving dat kritiek op Israël en antisemitisme steeds vaker samenvallen, en dat Joodse Nederlanders zich gedwongen voelen hun persoonlijke identiteit en keuzes te verdedigen. Het resultaat is meer terugtrekking, voorzorgsmaatregelen en de vraag of zij zich in Nederland nog wel veilig en thuis voelen.