Jongerenprotesten Marokko aangewakkerd door bouw peperdure voetbalstadions
In dit artikel:
Sinds afgelopen weekend trekken Marokkaanse jongeren door de straten van grote steden om betere zorg en onderwijs te eisen. De protesten, aangewakkerd door al lang bestaande onvrede over corruptie en ongelijkheid, zijn georganiseerd via het losjes verbonden onlinecollectief GenZ 212 en brachten landelijke onrust: honderden arrestaties, veel gewonden, gebouwenplunderingen en verbrandde auto’s. Bij een confrontatie dinsdag werden drie demonstranten doodgeschoten nadat een groep met messen een politiepost aanviel.
Aanleiding voor de escalatie is niet één incident maar een samenloop van frustraties. Experts wijzen op de massale investeringen in voetbalinfrastructuur voor de Africa Cup en het WK 2030 — waaronder een nieuw stadion in Rabat dat in september werd opgeleverd en plannen voor een megastadion bij Casablanca met 115.000 plaatsen (circa 270 miljoen euro) — terwijl tekorten in de zorg en problemen in het onderwijs blijven bestaan. In Rabat leidde medische nalatigheid waarbij meerdere vrouwen overleden direct tot de eerste betogingen; in Casablanca zijn in juli woningen gesloopt om plaats te maken voor WK-gerelateerde werken, ondanks lopende rechtszaken van bewoners.
Premier Aziz Akhannouch zei dat zijn kabinet bereid is het gesprek aan te gaan en stelde dat de regering de eisen van de jongeren overgenomen zou hebben. Wie hij precies zou moeten spreken is echter onduidelijk: GenZ 212 is geen hiërarchische organisatie maar een digitaal netwerk op platforms als TikTok, Instagram en Discord, zonder vaste leiders of officiële woordvoerders.
Analisten plaatsen de huidige opschudding in een langere geschiedenis van Marokkaanse protestbewegingen, zoals de Rif-rellen van 2016–2017 en de golven rond de Arabische Lente. De kernspanning zit bij de concentratie van macht: de koning heeft ruime bevoegdheden, benoemt en ontslaat ministers en plaatst vertrouwelingen op sleutelposities. Openlijke kritiek op het koningshuis blijft voor veel demonstranten taboe; zodra die grens wordt overschreden, neemt repressie toe en verliezen betogers steun in brede lagen van de bevolking die orde boven revolutie verkiezen.
Onder deskundigen heerst scepsis over de uitkomst van eventuele gesprekken. Men verwacht dat de regering eerder ministers als zondebok zal ontslaan dan dat zij fundamentele machtsverhoudingen aanpakt. Historisch gezien hebben harde repressiemethoden protesten tijdelijk gesmoord, maar volgens waarnemers laten zij de onderliggende onvrede intact — een spanning die, temeer met het WK 2030 in het vizier, opnieuw kan oplaaien.