Jongeren, vrouwen en mensen met laag inkomen vinden sneller weg naar psycholoog dankzij nieuw terugbetalingssysteem
In dit artikel:
Een studie van de Christelijke Mutualiteiten (CM) toont aan dat het hervormde terugbetalingssysteem voor psychologen vooral mensen met een hogere kwetsbaarheid bereikt. De hervorming startte in 2019 via een conventie tussen psychologen en de ziekteverzekering en werd vanaf 2021 fors uitgebreid met extra budgetten en meer deelnemende therapeuten. Vorig jaar maakten 282.937 Belgen (ongeveer 2,5% van de bevolking) gebruik van de terugbetaling via die conventie; daarnaast kreeg nog eens 2,7% een beperkte tegemoetkoming via hun ziekenfonds. In totaal namen 6.123 psychologen deel aan het systeem, goed voor circa 28% van alle psychologen.
Belangrijke uitkomst is dat veel gebruikers nieuw zijn in de geestelijke gezondheidszorg: het aandeel ‘nieuwe’ patiënten steeg van 37% in 2019 naar 56% in 2024, wat aansluit bij het doel van vroegtijdige, laagdrempelige hulp bij milde tot matige klachten. De conventie bereikt ook de vooraf beoogde risicogroepen: jongvolwassenen (20–29 jaar gebruiken het meest, bijna 4% bezocht vorig jaar een eerstelijnspsycholoog), vrouwen en mensen met een verhoogde tegemoetkoming.
Een belangrijke veranderende werkwijze is dat psychologen actief uit hun praktijk vertrekken om therapie te geven op plekken met vermoedelijk veel noden — scholen, buurtcentra, sportclubs en woonzorgcentra — vaak in groepsvorm om meer mensen te helpen en drempels te verlagen. CM concludeert dat die aanpak effect heeft, maar waarschuwt dat de huidige bereikbaarheid nog ver onder de nodige capaciteit blijft: onderzoek wijst uit dat tot 20% van de Vlamingen psychische problemen heeft.
Zowel CM als eerstelijnspsychologen signaleren tekorten: veel collega’s wachten op toelating tot de conventie, wachttijden zijn lang, en specialistische, langdurige zorg (bijvoorbeeld voor ernstige depressie, complex trauma of diagnostiek voor ADHD/autisme) blijft onvoldoende gedekt en moeilijk toegankelijk. CM pleit daarom voor extra, structurele investeringen om het aanbod verder uit te breiden en zorg op redelijke afstand voor iedereen te garanderen.