Johannes kreeg 20 jaar cel, zonder de zon of de maan ooit te zien: de homovervolging in het Amsterdam van de 18de eeuw
In dit artikel:
In de achttiende eeuw bevond zich op de Dam nabij het stadhuis een beruchte gaybar genaamd Het Serpent, een plek met darkrooms die bekendstond als ontmoetingsplaats voor homoseksuele mannen. Destijds stond seks tussen mannen onder de doodstraf, hoewel aanvankelijk geen specifieke wetgeving bestond. Homoseksuelen zochten elkaar op in clandestiene subculturen, met Het Serpent als centrale locatie, uitgebaat door Jurri Bakbant en zijn vrouw Bartha Wagener sinds 1726. Overdag functioneerde het pand als gewone herberg, ’s avonds was de bovenverdieping gereserveerd voor homo’s, waar zij ongestoord hun activiteiten konden ontplooien.
In 1730 leidde een aanklacht tot een grootschalige opsporing van een ‘sodomietennetwerk’ in Amsterdam en omliggende steden. Veel prominente verdachten wisten te ontkomen, waaronder Jacobus Backer, een invloedrijke vaste klant die naar Engeland vluchtte. Bakbant verdween eveneens, terwijl zijn vrouw levenslang werd verbannen. Kort daarna werd de wetgeving aangescherpt: zowel het plegen van sodomie als het faciliteren ervan kon voortaan leiden tot de doodstraf. Het Serpent werd verkocht en veranderde van uitbating, maar ook later bleef homoseksualiteit in Amsterdam streng vervolgd worden.
Een andere opvallende figuur was Johannes Wisser, een voormalige matroos en herbergier, die na eerder een veroordeling in de Kaapkolonie terugkeerde naar Amsterdam. In 1764 werd hij gearresteerd in verband met een vervolgingsgolf, waarbij hij zwaar werd gemarteld, maar standvastig bleef ontkennen. Uiteindelijk werd hij veroordeeld tot twintig jaar gevangenisstraf in volledige afzondering en stierf hij in 1781 eenzaam in zijn cel. De harde repressie waarbij executies, lange gevangenisstraffen en verbanningen werden uitgesproken, weerspiegelt de intolerantie en vervolging die homoseksuelen in die tijd ondervonden, ondanks hun verborgen netwerken en ontmoetingsplekken zoals Het Serpent.