Jimmy Dijk (SP): 'Over defensie gaan we een robbertje stoeien met elkaar'
In dit artikel:
Jimmy Dijk, lijsttrekker van de SP, pleit na twee jaar politiek gekrakeel voor wat hij een 'koffiecoalitie' noemt: een sociaaldemocratisch-bestuurlijke samenwerking van SP tot CDA, inclusief partijen als PvdD, ChristenUnie en D66. Doel is een bestuursalternatief dat prioriteit geeft aan eenvoudige sociale zekerheden: betaalbare woonruimte, stabiele huren en toegankelijke zorg en tandheelkunde. Dijk erkent ideologische verschillen tussen die partijen maar ziet genoeg gemeenschappelijke grond om stap voor stap sociaal beleid te realiseren.
Hij sluit samenwerking met partijen rechts van het CDA uit, zoals VVD en PVV, omdat hij hen ziet als vertegenwoordigers van individualisme of een “recht van de sterkste”-visie. Dijk wijst op de huidige regering als voorbeeld van mislukte beloften: veel maatregelen (zoals het bevriezen van huren) zijn volgens hem niet nagekomen, waardoor sociale problemen verslechterd zijn. Dat moet volgens hem aanleiding zijn voor kiezers om de SP ook als regeringspartij te zien, niet alleen als oppositiepartij — iets waaruit veel kiezers momenteel steun putten, maar wat niet automatisch vertrouwen in bestuurlijke capaciteiten oplevert. De peilingen plaatsen de SP rond de vier tot zes zetels; nu hebben ze er vijf.
Op migratiegebied heeft de SP onder Dijk een aangescherpte koers: een streefsaldo van circa 40.000 migranten per jaar. Dijk wil niet abrupt stoppen met arbeidsmigratie, maar wel de groei van arbeids- en kennismigratie beperken en de leef- en werkomstandigheden van bestaande migranten verbeteren. Zijn prioriteit ligt bij mensen die vluchten voor oorlog en geweld; die groep moet volgens hem voorrang hebben boven migratie die voortkomt uit economische verdienmodellen. Hij benadrukt dat sommige sectoren (zoals slachthuizen en distributiecentra) niet per se waarde toevoegen die het grootschalig inzetten van buitenlandse werknemers rechtvaardigt.
Op defensie neemt Dijk afstand van het rigide NAVO-2%-normdenken. Hij erkent de Russische dreiging en steunt hulp voor Oekraïne, maar verzet zich tegen het jaar-op-jaar opschroeven van defensiebudgetten zonder duidelijke onderbouwing. Zijn prioriteit ligt op investeringen in 'defensie van de toekomst' — cyberveiligheid, eigen inlichtingen en energievoorziening — en op een geleidelijke koers naar meer Europese veiligheidsautonomie, niet naar een centraal Europees leger. Een uiteindelijke NAVO-uittreding ziet hij als een langere termijnoptie, afhankelijk van alternatieven.
Op inkomens- en zorgbeleid is Dijk onvermurwbaar: hij wil de verkiezingen ingaan zonder voorafgaande concessies op zorg; bezuinigingen die D66 en CDA in hun plannen hebben, zijn voor de SP onbespreekbaar. De combinatie van sociaal-economische ambitie, strengere migratiegrenzen en een kritische blik op defensiebestedingen vormt het profiel waarmee Dijk hoopt de SP als betrouwbare regeringspartner te presenteren.