Twee kerstdagen met veel en vet eten? Dit doet het met je lichaam
In dit artikel:
Tijdens de kerstdagen eten veel Nederlanders meer en vetter dan normaal — van kalkoenrollade tot feeststol en gourmet — mede omdat mensen in vertrouwde kring sneller doorschuiven naar extra porties. Onderzoeken naar meerdere dagen overmatig eten laten wisselende resultaten zien en zijn vaak beperkt: een studie uit 2020 vroeg jonge, gezonde mannen eerst tot ze vol zaten en later tot ze echt niet meer konden; ondanks bijna twee keer zoveel gegeten te hebben bleek hun lichaam energie- en vetinname goed te reguleren. Een ander onderzoek, dat zich richtte op mannen met overgewicht en waarbij alcohol een rol speelde, vond juist dat snel leververvetting kan ontstaan.
Voedingsdeskundige Ellen Kampman (Wageningen University) stelt dat een paar dagen uitgebreid eten rond Kerst op zichzelf geen groot gezondheidsprobleem veroorzaakt, maar waarschuwt dat veel Nederlanders structureel iets te veel eten en regelmatig alcohol drinken, en dát is zorgelijk. Maartje Boot van het Voedingscentrum benadrukt dat een klein kilootje extra na de feestdagen vaak vooral komt door voedselgewicht en vochtretentie en dat incidenteel meer eten prima binnen een gezond patroon past. Ze wijst ook op het sociale facilitatie-effect: hoe vertrouwder de tafelgenoten, hoe meer je geneigd bent te eten — daarom is overeten bij familie vaker een factor dan bij een zakelijk diner.
Kortetermijnklachten kunnen wel snel optreden: aanvankelijk geeft vette en zoete voeding een prettig beloningsgevoel, maar daarna kunnen buikpijn, slechter slapen en — gecombineerd met alcohol — hartkloppingen optreden. Langere periodes van calorierijke maaltijden kunnen bovendien negatieve effecten op het brein hebben: cognitief neurowetenschapper Esther Aarts (Radboud Universiteit) legt uit dat voedingsmiddelen rijk aan verzadigd vet of snelle suikers binnen uren je alertheid en aandacht kunnen verminderen; bij meerdere dagen achtereen kunnen geheugenproblemen en somberheid optreden, door schommelingen in bloedsuiker en verhoogde ontsteking.
Praktische noot: Kampman raadt aan niet te veel te blijven piekeren tijdens de feestdagen — genieten mag — maar daarna snel terug te keren naar een gezond eetpatroon en voldoende beweging. Het Voedingscentrum geeft concrete tips om feestelijk maar gezonder te tafelen: water in karaffen, fruitsalades bij het ontbijt, volkoren broodjes bij brunches en rijkgevulde salades bij het diner. Kortom: incidenteel losgaan kan meestal zonder blijvende schade, maar structureel te veel eten en drinken is wél een risico voor lever en mentale gezondheid.