Jeugdcriminoloog ziet samenleving verharden: 'Ook volwassenen slaan elkaar de hersens in'

In dit artikel:

Bommenfilmpjes en dreigende teksten op sociale media zorgden ervoor dat scholen in Beverwijk, Heemskerk en Haarlem tijdelijk dichtgingen en sporttrainingen werden afgelast. Zaterdag bleef het rustig, maar de toestand blijft onzekerder omdat rivaliserende jongeren zich online steeds extremer lijken te profileren. Jeugdcriminoloog Jeroen van den Broek legt uit dat het digitale domein spanningen versnelt en vergroot: content bereikt groepen razendsnel en kan een conflict van online naar straatniveau trekken.

Van den Broek signaleert bovendien een relatief kleine, verharde groep jongeren die steeds jongere aanhangers lijkt te winnen. Hoewel dergelijke conflicten in zijn werk niet ongekend zijn, noemt hij het materiaal op sociale media van uitzonderlijke heftigheid. Scholen preventief sluiten is volgens hem een uitzonderingsmaatregel die niet te vaak ingezet moet worden; het risico bestaat dat anderen dit als een effectieve tactiek gaan zien om scholen te laten sluiten.

De langdurige onlusten tussen Beverwijk en Heemskerk illustreren volgens hem de noodzaak van een geïntegreerde aanpak: online en offline vormen één hybride werkelijkheid. Politie, boa’s en gemeenten moeten “aanwezig” zijn waar jongeren zich begeven — dus ook op sociale media en in appgroepen — om vroegtijdig signalen te herkennen en escalatie tegen te gaan. Op dit moment ontbreken daarvoor echter voldoende wettelijke bevoegdheden en mogelijkheden: gerechtelijke verboden op telefoongebruik of socialmediagebruik worden wel opgelegd, maar zijn praktisch lastig te controleren door reclassering en politie.

Zijn voorstel: de rol van de wijkagent vertalen naar het digitale domein, met respect voor privacy. Dat betekent niet dat instanties door alle groepschats moeten spitten, maar wel dat er gerichte bevoegdheden en methoden komen om online ontwikkelingen te volgen en te interveniëren voordat conflicten uitmonden in geweld.