Jetten, Yesilgöz en Bontenbal vieren kerst, maar formatie zit muurvast op 'vierde partij'

In dit artikel:

In Den Haag sluiten VVD, D66 en CDA de onderhandelingsperiode af en gaan met een ogenschijnlijk goed gevoel de kerstdagen in, maar achter die vrolijke façade blijft één cruciale kwestie onopgelost: wie wordt de vierde coalitiepartner? Dilan Yesilgöz (VVD), Rob Jetten (D66) en Henri Bontenbal (CDA) zouden de afgelopen tien dagen veel hebben besproken, maar informateur Letschert heeft hen met “huiswerk” weer naar huis gestuurd en wil snel na de kerstvakantie knopen doorhakken.

De impasse draait om de keuze van de vierde partij. De VVD pleit voor samenwerking met JA21 om een centrumrechts kabinet te vormen dat volgens hen recht doet aan de rechtse wind in Nederland; volgens de tekst zou dat een blok van ongeveer 75 zetels opleveren. D66-leider Jetten staat hier op tegen: hij wil niet de enige progressieve partij in een verder conservatief gezelschap zijn. Die tegenstelling weerspiegelt een bredere machtsstrijd over koers en prioriteiten, waarbij D66 door de auteur wordt weggezet als drijvend op progressieve dogma’s en anderen als te “conservatief”, met verwijzingen naar meningsverschillen over stikstof- en klimaatbeleid.

Publiekelijk tonen de partijleiders een positieve toon — Jetten suggereert dat er op veel onderwerpen ver gevorderd is en droomt van een kabinet met een helder mandaat — maar achter de schermen speelt strategisch rekenwerk en machtsbehartiging. Letschert wil dat de leiders vóór of kort na januari helderheid scheppen over de vierde partner, anders dreigt verdere vertraging terwijl het land volgens de auteur wacht op oplossingen voor lopende crises. De piece is kritisch van toon en benadrukt frustratie over politieke vertraging en prioriteiten in de formatie.