Jetten valt Wilders aan: 'U bent de grootste toetsenbordridder van het land'
In dit artikel:
Prinsjesdag leverde weinig nieuw beleid op omdat het kabinet is gevallen; de troonrede was een oproep om polarisatie te minderen en samen te werken, maar tijdens de eerste dag van de Algemene Politieke Beschouwingen bleek die boodschap weinig weerklank te vinden. Het experimentele kabinet-Schoof presenteerde zijn laatste begroting met de bedoeling het vertrouwen in de politiek te herstellen, en in de stukken staan enkele opvallende plannen (onder meer een nieuw rijksmuseum), maar veel debatten draaiden vooral om de verkiezingsstrijd.
Geert Wilders (PVV) kreeg het woord en voerde een klinkend campagnebetog richting asiel-, migratie- en integratiebeleid. Hij stelde immigratie en islamisering centraal, waarschuwde dat Nederland “Nederland niet meer is” en pleitte onder meer voor sluiting van asielzoekerslocaties en een verbod op islamitische scholen. Zijn betoog leidde tot felle tegenreacties van collega’s: Rob Jetten (D66) verweet Wilders dubbele moraal en wijst op het falen van de PVV als het gaat om moties en veiligheid van vrouwen en LHBTI-personen; Frans Timmermans (GL-PvdA) beschuldigde hem ervan verantwoordelijkheid te ontlopen; Laurens Dassen (Volt) en anderen bestraften Wilders voor gebrekkige aanwezigheid bij Kamerdebatten en het niet nakomen van afspraken in de uitvoerende macht.
Het debat was doorspekt met interrupties en wederzijdse verwijten: Wilders verdedigde zijn ministers en verwees naar vermeende tegenwerking, terwijl critici hem hard aanvielen op racistische en polariserende uitspraken en op het ontbreken van concrete landelijke oplossingen. Thema’s die voortdurend terugkwamen waren asielopvang, veiligheid (met verwijzingen naar incidenten zoals de moord op Lisa), de positie van vrouwen en LHBTI’ers, en de rol van private equity in de zorg — laatstgenoemd punt werd door ChristenUnie’s Mirjam Bikker aangekaart als een aandachtsgebied waarop volgens haar onvoldoende is opgetreden.
Er ontstond ook discussie over de parlementaire aanwezigheid van de PVV: Dassen stelde dat de partij veel debatten had gemist, Wilders citeerde tegenargumenten over commissiedeelnames en aanwezigheid bij plenaire vergaderingen. Andere fracties beschuldigden hem van verkiezingsretoriek en het weglopen van verantwoordelijkheid toen het kabinet beleid moest uitvoeren; Wilders antwoordde dat zijn ploeg veel had gepresteerd ondanks tegenwerking en dat hij offers had gebracht om coalitievorming mogelijk te maken.
Opvallendheden buiten de Haagse steekspellen: de premier van Aruba, Mike Eman, was aanwezig en kreeg een hartelijke ontvangst; en in de beleidsdocumenten staat dat er dit jaar onder meer een nieuw rijksmuseum gepland staat. Samengevat: de koning’s oproep tot meer samenwerking werd snel overstemd door verhitte, electorale retoriek en wederzijdse beschuldigingen — de debatten bevestigden vooral dat polarisatie en strijd om kiezers de toon blijven bepalen in aanloop naar de verkiezingen.