Jan 'Tsjip' Maniewski (92) overleden

In dit artikel:

Jan Maniewski, kleinzoon van de beroemde schrijver Willem Elsschot, overleed op 3 mei op 92-jarige leeftijd. Als baby stond hij centraal in Elsschots literaire werken Tsjip (1934) en De leeuwentemmer (1940), waarin zijn grootvader zijn eigen familiegeschiedenis verwerkte. Maniewski werd geboren in 1933, kort voordat Elsschot Tsjip afrondde. Het boek vertelt over het huwelijk van zijn ouders, Adèle en de Poolse Bennek Maniewski, en hun uitdagingen vanwege religieuze en culturele verschillen. In De leeuwentemmer wordt het uiteenvallen van hun huwelijk beschreven, waarbij Jan als peuter door zijn vader in Polen wordt gehouden. Uiteindelijk werd Jan door zijn moeder uit Polen gehaald, wat hem behoedde voor de gevolgen van de Tweede Wereldoorlog.

Jan Maniewski groeide op zonder veel gesprekken over zijn literaire rol in de familie; Elsschot hield zijn privéleven strikt gescheiden van zijn schrijverschap. Pas als tiener las Jan het boek waarin hij de hoofdrol had. In plaats van een literaire carrière koos hij voor de geneeskunde en werd een gerespecteerd internist en diensthoofd in Antwerpen. Hoewel zijn grootvader stierf voordat hij zijn diploma behaalde, bleef Maniewski zich inzetten voor het literaire erfgoed van Elsschot. Hij werd auteur, sprak over zijn grootvader en was actief in het Willem Elsschot Genootschap, waaraan hij tot vlak voor zijn overlijden bijdroeg.

De boeken van Elsschot worden geroemd om hun combinatie van Zakelijke nuchterheid en diepe emotie. Jan Maniewski was een bijzonder literaire figuur: een personage dat zijn eigen verhaal mee vormgaf en daarmee als geïnspireerde én inspirator een unieke plek inneemt in de Nederlandse literatuurgeschiedenis.