Jan Paternotte gefileerd na uitspraak over vaccinatie tegen RS-virus: 'Sterk staaltje propaganda of gewoon pure domheid'

In dit artikel:

Maandag kregen in Nederland voor het eerst zuigelingen een prik tegen het respiratoir syncytieel virus (RSV): nirsevimab, een monoklonaal antilichaam dat passieve bescherming biedt tegen ernstige ziekte. D66-Kamerlid Jan Paternotte juichte de start toe en benoemde dat jaarlijks ongeveer 150 kinderen op de intensive care belanden door RSV, een aantal dat vaccinatie volgens hem grotendeels kan voorkomen — “Leve de wetenschap!”, schreef hij op sociale media.

De introductie leidt echter tot felle kritiek en vragen over nut en veiligheid. Neuroloog Jan Bonte rekent voor dat grofweg duizend kinderen moeten worden behandeld om één opname op de ic te voorkomen, en wijst erop dat nirsevimab geen klassiek vaccin is maar passieve immunisatie gericht tegen een deel van het virus. Daardoor ontstaat geen langdurige immuniteit of groepsimmuniteit. Bonte benadrukt ook dat de beschikbare studies slechts korte follow-up voor bijwerkingen hebben, zodat lange termijnveiligheid en -effectiviteit nog onduidelijk zijn.

Gepensioneerd huisarts Michael Smulders voegt daaraan toe dat 98 procent van de kinderen doorgaans slechts milde klachten heeft, wat hem sceptisch maakt over brede toepassing. Hij wijst ook op de hoge kosten van nirsevimab en suggereert dat goedkopere alternatieven, zoals vitamine D3, nader onderzoek verdienen.

Internationaal geuite zorgen worden in het artikel aangehaald: America's Frontline Doctors claimen dat twee sterfgevallen in de Amerikaanse bijwerkingenregistratie (VAERS) kort na toediening mogelijk verband houden met nirsevimab, en dat tijdens klinische studies twaalf zuigelingen overleden — functionarissen stellen echter dat die sterfgevallen niet aan het middel gerelateerd waren. Ook wordt gewaarschuwd voor een scala aan bijwerkingen die met monoklonale antilichamen zijn gerapporteerd en voor het theoretische risico van antilichaamafhankelijke versterking (ADE), zoals gesuggereerd in een preprint van Hélène Banoun. Critici bekritiseren bovendien het gebrek aan gedetailleerde openbaar gemaakte gegevens over bijwerkingen en doodsoorzaken.

Tot slot wordt genoemd dat er voor het advies over deze nieuwe maatregel zelfs een wetswijziging werd aangeroepen, omdat het middel niet onder de klassieke definitie van een vaccin valt. Belangrijke onduidelijkheden blijven: de mate en duur van bescherming bij grote groepen zuigelingen, eventuele lange termijnrisico’s en de afweging tussen kosten, individuele baten en het maatschappelijke nut.