JA21 zet in op rechts verhaal met een minister à la Elon Musk

In dit artikel:

JA21, onder leiding van Joost Eerdmans, slaat in het nieuwe verkiezingsprogramma hard in op asiel en veiligheid, combineert dat met een pro-ondernemersagenda en wil de overheid fors ‘afslanken’. De partij profileert zich daarmee nog steeds rechts van het midden, maar laat op enkele punten nu nuance zien door instroom van nieuwkomers zoals Ingrid Coenradie (ex-PVV) en Diederik Boomsma (ex-NSC).

Belangrijkste maatregelen:
- Veiligheid en strafrecht: circa 2 miljard euro extra voor criminaliteitsbestrijding; uitbreiding van tbs in plaats van het eerder geplande afschaffen van onbegeleid verlof; 900 extra wijkagenten; herinvoering van spoorwegpolitie; invoering van een ‘Claire’s Law’-achtig register om te checken of een partner een verleden heeft van huiselijk geweld, stalking of misbruik.
- Asiel en migratie: strengere grenscontroles, geen laaggeschoolde arbeidsmigratie van buiten de EU, nadruk op opvang in de regio en beperking van asielinstroom.
- Islam en integratie: boerkaverbod, geen versterkte gebedsoproepen bij moskeeën en strenger toezicht op islamitisch onderwijs. Tegelijk stelt de partij dat de Nederlandse cultuur leidend moet blijven.
- Economie en ondernemers: belastingverlichting en waardering voor het bedrijfsleven; behoud van de bedrijfsopvolgingsregeling; afschaffing van erf- en schenkbelasting; versoepeling ontslagrecht en kortere loondoorbetaling bij ziekte.
- Overheidsbeleid: introductie van een minister voor Overheidsefficiëntie (en Autonomie) die regels, instanties en ongekozen adviesraden moet terugdringen — vergelijkingen met Trumps poging om Elon Musk in te schakelen voor bezuinigingen worden expliciet gemaakt.
- Klimaat en mobiliteit: verzet tegen maatregelen die autorijden ontmoedigen (rekeningrijden, spitsheffingen), geen actief klimaatbeleid behalve ‘adaptatie’, afschaffing van vliegbelasting.
- Sociale zekerheid: behoud van bijstandsnet, maar strengere verplichtingen voor werkzoekenden en ontvangers van toeslagen.

Het programma volgt oude JA21-lijnen (streng op migratie, gunstig voor ondernemers) maar laat op onderdelen veranderingen zien, vermoedelijk onder invloed van nieuw aangetrokken politici die resocialisatie en bestaanszekerheid anders benaderen. Het Centraal Planbureau gaat het programma nog doorrekenen; in een eerdere editie leidde vergelijkbaar beleid tot dalende inkomens van de laagste groepen en een toename van armoede.