Italië komt zijn milieubeloften niet na bij het opbouwen van de Winsterspelen van 2026

In dit artikel:

Milano Cortina 2026, de Olympische Winterspelen die van 6 tot 22 februari 2026 in Noordoost-Italië plaatsvinden, blijken veel minder groen en minder onschuldig dan de kandidaatstelling ons beloofde. Italië trok de Spelen binnen met beloftes van duurzaamheid, nul klimaatgevolgen en volledige financiering uit privékapitaal, en stelde dat er alleen bestaande infrastructuur gebruikt zou worden. Die toezeggingen zijn grotendeels loos: de organisatie kost officieel circa 2 miljard euro, maar daar komt ongeveer 5 miljard euro aan publieke werken bovenop — veel projecten die weinig met de Spelen te maken hebben of al jarenlang op de plank lagen.

Waar en hoe
De Spelen zijn ‘verspreid’ over een gebied van zo’n duizend kilometer over drie regio’s: hooggelegen plaatsen zoals Livigno en Bormio (Lombardije), Predazzo en Tesero (Trentino-Zuid-Tirol) en het dolomietstadje Cortina d’Ampezzo (Veneto). De openingsceremonie is in Milaan (San Siro), de slotceremonie in Verona (Arena). Dat leidt tot gigantische verkeersstromen: een Italiaanse journalist rekende uit dat zo’n 1,1 miljoen mensen in totaal circa 2,5 miljoen kilometer zouden moeten afleggen in de korte resterende periode — een enorme ecologische voetafdruk in het Unesco-werelderfgoedgebied van de Dolomieten.

Milieu- en waterproblemen
Italië is al het minst duurzame wintersportland van Europa: gemiddeld draait 90 procent van het wintersportseizoen aan de zuidzijde van de Alpen op kunstsneeuw (vergelijk: Oostenrijk 70%, Zwitserland 50%, Frankrijk 39%). Voor de Spelen zijn extra waterbassins en sneeuwkanonnen aangelegd om die kunstsneeuw te produceren; dat put rivieren en grondwater uit en bedreigt lokale flora en fauna in een regio die kamp heeft met droogte en smeltende gletsjers. Drones en lokale waarnemers tonen nieuwe, vaak verborgen infrastructuur hoog in de bergen. Voor sommige projecten — zoals de controversiële bobbaan bij Cortina — zijn eeuwenoude lariksen gekapt en kwetsbare hellingen bewerkt.

Lokale verontwaardiging en onteigeningen
In plaatsen als Livigno en Cortina ontstaat steeds meer verzet. Boeren en bewoners melden gedwongen onteigeningen zonder inspraak; terrein dat van families generatieslang was, is weggehaald voor nieuwbouw zoals freestyle-parken of toeschouwersinfrastructuur waarmee veel inwoners niets hebben. Kleine ondernemers vrezen verlies van inkomen door afsluitingen van gebied en onduidelijke compensatieregelingen. Er worden protestpunten en etalages ingericht met foto’s van vernielde hellingen en gekapte bossen; bewoners spreken van een ‘warzone’.

Financiering en bestuurskunde
Journalist Giuseppe Pietrobelli ontleedde het geld- en machtsspel in zijn boek Una montagna di soldi. Hij stelt dat van de 5 miljard aan publieke werken ongeveer 3 miljard gaat naar projecten die niets of slechts zijdelings met de Spelen te maken hebben — vaak al langer gepland maar nu via spoeddecreten doorgevoerd. Die middelen worden via begrotingstrucs en noodwetten naar het noorden geleid, terwijl ze door alle belastingbetalers uit het hele land worden opgebracht. Veel werken zijn bovendien nog niet afgerond: de Rekenkamer meldde dat 98 van de 111 openbare werken (voornamelijk wegen en spoor) verre van voltooid zijn, soms nog niet eens begonnen. De Rekenkamer eist transparantie over voltooiingstermijnen, verzekeringen en veiligheidscertificaten; zonder die dekking waarschuwt ze voor ernstige risico’s voor, tijdens en na de Spelen.

Juridische en bestuurlijke onduidelijkheid
De stichting Milano Cortina 2026 werd per wetsdecreet in juni 2024 omgevormd tot een ‘private stichting’, waarmee ze grotendeels buiten publieke controle zou vallen, terwijl ze tegelijk sterk leunt op staatsmiddelen en staatsorganen. Die constructie is door een onderzoekrechter voorgelegd aan het Constitutioneel Hof: kan een entiteit die volledig draait op publieke gelden en instellingen als ‘privaat’ worden bestempeld om toezicht en aansprakelijkheid te ontwijken? De zaak trekt bestuurlijke en juridische vragen aan over openbare aanbestedingen, milieuvergunningen en democratische besluitvorming.

Praktische tekortkomingen en veiligheidszorgen
Op veel locaties zijn tijdelijke woningen en olympische dorpen spartaan en omstreden; sommige prefab-huisjes in Cortina staan in een gebied met hydro-geologische instortingsrisico’s. Kabelbanen en liften worden in risicovolle zones gebouwd ondanks bezwaarprocedures. Organisatorische haast leidt tot rommelige bouwplaatsen, willekeurig geplaatste betonblokken en open gronden die nog niet zijn afgewerkt terwijl de deadline — eind 2025 — krap is omdat alles getest moet zijn vóór de atleten arriveren.

Culturele en ecologische tegenstrijdigheid
Het conflict is niet alleen technisch maar ook symbolisch: waar de regering triomfantelijk de Spelen als prestigeproject gebruikt, ervaren veel bewoners dit als gedwongen modernisering en vernietiging van landschap en gemeenschapsleven. Tegenstanders wijzen erop dat internationale alternatieven (zoals bestaande bobbanen in Sankt Moritz of Innsbruck) onbenut blijven terwijl in kwetsbare valleien nieuwe betonnen monsters verrijzen. Critici concluderen dat Olympische mega-evenementen in beschermde natuurgebieden moeilijk te rijmen zijn met klimaat- en ecologische realiteit.

Kortom
Milano Cortina 2026 laat zien hoe politiek gewin, spoedprocedures en grootschalige infrastructurele ambities kunnen botsen met milieu, lokale belangen en bestuurlijke controle. Waar beloften van duurzaam en privégefinancierd georganiseerd succes werden gedaan, rijst nu onrust over kosten, milieu-impact, rechtsstatelijke dekking en wat na de Spelen resteert: een netwerk van halfvoltooide wegen, betonnen bolwerken en mogelijk verwaarloosde, onrendabele sportfaciliteiten in het hart van de Dolomieten.