Is de partij van Caroline van der Plas 'PVV-light' geworden? 'Wilders bestuurt de BBB-tractor'
In dit artikel:
De BoerBurgerBeweging (BBB) verschuift volgens meerdere waarnemers zichtbaar naar rechts, vooral op asiel- en migratiegebied. Waar het partijprogramma in 2023 nog pleitte voor landelijke spreiding van asielzoekers, staat in het huidige programma juist dat gemeenten opnieuw zelf mogen bepalen of en hoeveel opvang zij willen regelen; de Spreidingswet moet worden ingetrokken. Dat markeert een duidelijke koerswijziging in beleid en retoriek binnen twee jaar.
Politicoloog Matthijs Rooduijn (UvA) plaatst die verandering in de context van een beweging richting radicaal-rechts: nativistische politiek die de eigen groep tegenover “gevaarlijke” buitenstaanders plaatst. Concrete nieuwe voorstellen van de BBB zijn het afschaffen van permanente verblijfsvergunningen voor nieuwkomers, het invoeren van grenscontroles en een stop op nieuwe islamitische scholen. Ook is het thema asiel prominent geworden in plaats van het traditionele boerenbelang, aldus Rooduijn.
Een belangrijk kantelpunt viel op 2 september 2023, toen de partijkandidatenlijst werd gepresenteerd en drie nieuwe Kamerleden aansloten — twee van JA21 en één van de PVV — plus de conservatieve ex-CDA’er Mona Keijzer als prominent gezicht. Interne bronnen noemen Keijzer het keerpunt: sindsdien zou de partij harder en conservatiever zijn geworden. Sommigen beschrijven de BBB zelfs als ‘PVV-light’; Keijzer zelf verzet zich tegen die typering.
De toonverandering is ook zichtbaar in debatvoering. Waar Caroline van der Plas eerder waarschuwde voor polarisatie rond asiel, diende ze later een motie in om staatsnoodrecht te onderzoeken zodat een tijdelijke asielstop snel kan worden ingevoerd — een stap die parlementaire bezwaren oproept omdat daarmee het parlement in eerste instantie buiten spel kan raken. CDA-leider Henri Bontenbal noemde die zet populistisch. Na de val van het kabinet, zo constateert Rooduijn, verschoof de BBB-retoriek nog verder richting de taal en strategie van Geert Wilders.
Van der Plas zelf ontkent een rechtse koerswisseling: ze noemt de BBB altijd sociaal-conservatief geweest en wijst op nieuwe thema’s zoals het Midden-Oostenconflict en de toegenomen Jodenhaat als reden voor scherpere standpunten. Toch vertoont de partij interne ontevredenheid: senator Robert Croll stapte over naar D66 en zei onder meer dat de BBB “gewoon de PVV” is geworden; hij stelde dat Wilders invloedrijk is binnen de partij.
Samengevat is de BBB in korte tijd minder louter agrarisch-protestbeweging en meer een partij geworden die hard inzet op migratiebeperking en nativistische thema’s. De verschuiving levert intern conflict op en zet de partij dichter bij retoriek en maatregelen van radicalere rechtsflanken in Nederland.