Is de inspanning eerlijk verdeeld tussen middenklasse en sterkste schouders? Hier haalt De Wever het geld
In dit artikel:
Na maanden van harde onderhandelingen en een regeringscrisis bereikten de vijf Vlaamse regeringspartijen een akkoord om het begrotingstekort de komende jaren aan te pakken. De ingreep telt iets meer dan 8 miljard euro en steunt volgens de regering op een mix van besparingen (ongeveer 60%) en extra inkomsten (ongeveer 40%). Het akkoord moest zowel de overheidsfinanciën stabiliseren als de welvaart beschermen, zo zei minister van Begroting Vincent Van Peteghem na bijna 20 uur onderhandelen; critici uit links en werkgevers vinden het respectievelijk oneerlijk voor de middenklasse en te belastend voor bedrijven.
Belangrijkste onderdelen van de sanering
- Beheersing van overheidsuitgaven (grootste pakket): De regering snijdt vooral via minder indexering en efficiëntiewinsten. De aanpassing van de indexering levert bijna €900 miljoen op: wie meer dan €4.000 bruto verdient of meer dan €2.000 aan pensioen ontvangt, krijgt twee keer geen volledige indexering; die wordt begrensd tot €80. Voor bedrijven betekent dit dat zij minder loonindex moeten doorbetalen, wat ook de overheid ten goede komt. Symbolisch worden de vergoedingen van ministers en parlementsleden voor enkele jaren niet geïndexeerd (± €2 miljoen). Efficiëntiewinsten in de zorg moeten bijna €700 miljoen opleveren, al wordt daar tegenover €400 miljoen extra zorginvesteringen geplaatst. Verder worden efficiëntieverbeteringen en hervormingen (ook inzet van AI) geraamd op bijna €200 miljoen.
- Terugkeer van langdurig zieken naar werk: Minister Frank Vandenbroucke presenteert een plan dat in totaal tot €1,9 miljard zou opleveren. Centraal staat het hercontrolebeleid voor mensen met een langdurige ziekte-uitkering; die hercontroles alleen zouden bijna €1 miljard besparen.
- Hogere belastingen op consumptie: Er komt geen algemene btw-verhoging, maar meerdere categorieën die vaak aan het lage tarief van 6% betaalden, worden geplakt op een hoger tarief van 12%. Dat moet ongeveer €633 miljoen opbrengen en betreft brede vrijetijdscategorieën (o.a. festivals, cinema, hotels, sport, afhaalmaaltijden). Daarnaast stijgen accijnzen op energie — vooral aardgas (goed voor €365 miljoen). Volgens het plan zou de gasfactuur per gezin fors stijgen (in de analyse wordt een toename van ongeveer €75 per maand genoemd). Als compensatie dalen accijnzen op elektriciteit.
- Hogere bijdragen van de rijken en financiële sector: Een echte miljonairsbelasting komt er niet, maar de effectentaks op effectenrekeningen boven €1 miljoen verdubbelt (van 0,15% naar 0,3%) en moet circa €460 miljoen opleveren. Bovendien worden winsten uit vennootschappen zwaarder belast en wordt een nieuwe bankentaks geïntroduceerd die €150 miljoen moet binnenbrengen. Ondernemersorganisaties uiten bezorgdheid over versobering van fiscale steun voor R&D en ploegendiensten, al komt er wel steun voor energie-intensieve bedrijven.
- Diverse maatregelen: Een belasting van €2 op pakketten uit niet-Europese webshops (zoals Temu/Shein) zou €300 miljoen genereren. De strijd tegen sociale en fiscale fraude wordt opgevoerd met de aanwerving van ruim 300 extra inspecteurs; dat moet samen bijna €650 miljoen opleveren.
Effect op begroting en reacties
Als het pakket de verwachte opbrengsten realiseert, zou België opnieuw in lijn komen met de Europese uitgavennorm, maar dat betekent niet dat het begrotingstekort onder de 3% verdwijnt op korte termijn. Economen waarschuwen dat de situatie fragiel blijft en dat de effecten nauwgezet gevolgd moeten worden. N-VA-voorzitter Bart De Wever erkent realistisch dat het halen van een tekort onder 3% de komende jaren onwaarschijnlijk is.
Kort samengevat: het akkoord is een combinatie van besparingen, gerichte belastingverhogingen en maatregelen om meer mensen aan het werk te krijgen. Het verdeelt de lasten over brede groepen — van consumenten en energiegebruikers tot beleggers en bedrijven — en zoekt tegelijk naar efficiency in de overheidsuitgaven. Politieke en sociale tegenstand blijft echter groot, vooral over de impact op de middenklasse en het bedrijfsleven.