Is de Deense antideepfakewet ook iets voor Nederland?
In dit artikel:
Een meerderheid in de Tweede Kamer pleit voor strengere maatregelen tegen het online misbruiken van iemands beeltenis en stem, met name bij deepfakes waarin via kunstmatige intelligentie het uiterlijk of stem van personen wordt nagebootst. Vorige maand gaf Denemarken het voorbeeld door zijn auteursrechtwetgeving aan te passen, waardoor burgers eigendom krijgen over hun eigen beeltenis. Dergelijk materiaal zonder toestemming publiceren is daar verboden en websites kunnen verplicht worden dit te verwijderen. Kamerleden van D66, GroenLinks, PvdA, VVD en NSC willen onderzoek naar de toepasbaarheid van dit Deense model in Nederland.
Deepfakes worden veelvuldig ingezet voor intimiderende en frauduleuze doeleinden, waarbij vooral nepporno een groot probleem vormt; zo’n 98 procent van deze video’s betreft seksueel getinte vervalsingen van bestaande personen zonder hun toestemming, wat in Nederland als wraakporno strafbaar is. Juridisch medewerker Karlijn Han van Boekx Advocaten benadrukt dat bestaande wetten al voldoende bescherming bieden, maar dat het daadwerkelijk handhaven ervan ontbreekt. Ze wijst op de aanwezigheid van illegale “nudifywebsites” waar je met AI naaktbeelden van personen kunt creëren, ook van minderjarigen, ondanks verboden regelgeving.
Het kernprobleem is volgens Han en medeauteur Noor Dings niet het gebrek aan wetgeving, maar het geringe prioriteit geven aan handhaving, gecombineerd met een tekort aan middelen en mankracht. Hierdoor blijft de aanpak voornamelijk reactief, terwijl een proactive benadering nodig is om online seksueel geweld effectief te bestrijden. Dings erkent dat het uitbreiden van auteursrecht, bijvoorbeeld door stemgeluid onder bescherming te brengen, de handhaving kan vergemakkelijken, omdat auteursrechtenschending juridisch eenvoudiger te bewijzen is dan conflicten over privacy versus vrijheid van meningsuiting.
Al met al benadrukken deskundigen dat naast mogelijke technische aanvullingen op de wetgeving, de focus vooral moet liggen op het beter benutten en afdwingen van de bestaande juridische instrumenten om slachtoffers van deepfake-misbruik daadwerkelijk te beschermen en dergelijke misstanden online aan te pakken.