Intrekken glyfosaatstudie moet wetenschap tot actie dwingen

In dit artikel:

In 2000 verscheen in het vakblad Regulatory Toxicology and Pharmacology een studie die stelde dat het onkruidmiddel glyfosaat geen risico voor de menselijke gezondheid vormde. Begin december werd duidelijk dat dat artikel door het tijdschrift is teruggetrokken: fabrikantenbedrijf Monsanto (nu onderdeel van Bayer) had meegewerkt aan het stuk en betaalde de drie ondertekenende toxicologen, onder wie een Nederlander. Die belangenverstrengeling was jarenlang verborgen.

De gevolgen zijn groot. Advocaten gebruikten het betwiste artikel in rechtszaken om aan te voeren dat glyfosaat niet kankerverwekkend is. Intern bewijs uit 2017 liet al zien dat Monsanto invloed had in zogenaamd onafhankelijke onderzoeksinstituten en adviesorganen, en daarmee begon het wantrouwen rond dit onderzoek al eerder te rijpen. Bovendien werd het artikel als bron aangehaald op platforms als Wikipedia — dat op zijn beurt weer data levert voor taalmodellen — waardoor misleidende conclusies langdurig het publieke debat bleven vormen. Amerikaanse onderzoekers zoals Alexander Kaurov en Naomi Oreskes toonden aan hoe zo’n gefundeerde misrepresentatie ondanks twijfels toch doorwerkte.

De zaak roept scherpe vragen op over zakelijke inmenging in wetenschap. De auteur stelt dat er dringend strengere regels, screening en signaleringssystemen nodig zijn om mogelijke beïnvloeding door bedrijven vroegtijdig te detecteren en redactieprocessen te waarschuwen. Alleen zo kan het vertrouwen in instituties worden hersteld en kan onderzoek naar de gezondheidseffecten van glyfosaat worden gevoerd zonder dat resultaten worden verteerd door commerciële belangen.