Internetoplichters maken misbruik van uitvaart Lisa met nepbeelden: 'Mensen kunnen echt en nep slecht onderscheiden'
In dit artikel:
Internetcriminelen misbruiken de dood van de 17‑jarige Lisa uit Abcoude door nepbeelden van haar vermeende uitvaart te verspreiden op sociale media. De werkelijke uitvaart vond afgelopen vrijdag in besloten kring plaats en is niet gefilmd; toch circuleren op Facebook foto’s en video’s uit andere uitvaarten (onder meer materiaal van uitvaartondernemers en beelden van de uitvaart van actrice Linda van Dyck) die zogenaamd Lisa’s afscheid tonen. Onder de berichten worden vaak links gedeeld naar buitenlandse websites die frauduleus blijken te zijn.
De nepberichten werken als clickbait: sensationele teksten wekken emotie en nieuwsgierigheid, waardoor mensen doorklikken. Mediaexpert Jaap van Zessen verklaart dat het verdienmodel meestal advertenties en misleiding is, maar dat op die pagina’s ook phishing, nepwebwinkels of schadelijke software gebruikt kunnen worden om slachtoffers geld of gegevens te ontfutselen. Met AI gegenereerde beelden maken het probleem volgens hem alleen maar groter.
Namens de Familie, een organisatie die nabestaanden begeleidt, is op de hoogte gebracht en heeft de familie van Lisa geadviseerd de berichten te negeren zodat zij rust kan houden. Oprichter Evy Khouw noemt het fenomeen een vorm van ‘secondaire victimisatie’: nabestaanden worden opnieuw gedupeerd door misbruik van hun verlies, bijvoorbeeld ook via valse inzamelingsacties. Haar organisatie signaleert en vraagt, in overleg met betrokken families, soms techbedrijven of de politie om content te verwijderen.
De politie bevestigt dat ze van de misleidende gevallen op de hoogte is, maar benadrukt dat daders moeilijk te achterhalen zijn omdat buitenlandse websites lastig naar personen te herleiden zijn. Er bestaan wel algemene cijfers over oplichting, maar niet specifiek uitgesplitst voor deze manier van misbruik.
Praktische waarschuwingen uit het stuk: kijk kritisch naar de afzender en de website waarnaar links verwijzen, laat je niet leiden door het aantal volgers en wees terughoudend met delen of doneren. Het incident rond Lisa illustreert een bredere trend van kwaadwillenden die actuele tragedieën uitbuiten voor financieel gewin.