Internationaal Hof dwingt klimaatactie af: 'Democratie wordt afgebroken'

In dit artikel:

Het Internationaal Gerechtshof (IGH) heeft op 23 juli 2025 een invloedrijk advies uitgebracht waarin het expliciet stelt dat staten een juridische plicht hebben om klimaatverandering te bestrijden en ernstige milieuschade te voorkomen. Het 99 pagina’s tellende advies benadrukt dat staten aansprakelijk kunnen worden gesteld wanneer ze nalaten effectieve maatregelen te nemen, waarbij het voorzorgsbeginsel ook bij wetenschappelijke onzekerheid leidend moet zijn. Het Hof onderstreept dat deze verantwoordelijkheid zowel geldt voor actieve daden als voor passiviteit, en dat staten eveneens toezicht moeten houden op bedrijven, inclusief het afbouwen van subsidies voor fossiele brandstoffen die milieuschade veroorzaken.

Het advies benadrukt dat internationale samenwerking een verplichting is, gezien de grensoverschrijdende aard van klimaatproblemen, en dat ook armere landen, naar rato van hun mogelijkheden, moeten bijdragen. Hierbij verwijst het Hof naar internationale verdragen zoals die van Parijs en Rio, die geen vrijblijvende afspraken zijn, maar juridisch bindende verplichtingen bevatten tot ambitieuze klimaatmaatregelen. Daarnaast verbindt het IGH klimaatbescherming met mensenrechten, omdat milieuschade het recht op leven, gezondheid, voedsel en water kan aantasten. Staten moeten daarom zowel schade voorkomen als herstellen en compenseren, voor huidige en toekomstige generaties.

Hoewel het advies niet bindend is, heeft het groot gezag en kan het als basis dienen voor rechtszaken wereldwijd, waarbij staten verantwoordelijk worden gehouden voor hun klimaatbeleid. Dit advies versterkt de positie van activisten, rechters en internationale organisaties om landen die onvoldoende actie ondernemen juridisch ter verantwoording te roepen, en markeert een belangrijke stap in de internationale klimaatjurisprudentie.