Interesse in communisme lijkt toe te nemen onder jongeren
In dit artikel:
Onder jongeren in Nederland groeit opnieuw belangstelling voor socialistische en communistische ideeën, zeggen onderzoekers en jongerenorganisaties. Politicoloog Merijn Oudenampsen (UvA), die ideologische opkomsten bestudeert, stelt dat er onmiskenbaar sprake is van toename — een trend die ook in internationaal onderzoek uit 2024 zichtbaar is, vooral onder babyboomers en millennials in Zuid‑Europa. Tegelijk blijkt uit verkiezingsdata dat veel jongeren zich rechts oriënteren: bij de laatste verkiezingen stemde 35 procent op radicaal‑rechtse partijen.
De hernieuwde interesse manifesteert zich zowel online als offline. Op sociale media circuleren communistische memes en verschijnen er veel nieuwe publicaties over links gedachtengoed, aldus Oudenampsen. Jongerenbewegingen zoals de Communistische Jongerenbeweging (CJB) en ROOD melden concrete groei: waar vroeger kleine protestgroepen stonden, vormen ze nu blokken van honderden mensen. ROOD, dat in 2021 door de SP werd afgestoten vanwege zijn communistischere koers, telde het afgelopen jaar een verdubbeling van leden tot iets meer dan zeshonderd en hielp mee aan een anti‑NAVO‑demonstratie met ruim 5.000 deelnemers. Het CJB ziet vergelijkbare stijgingen; hun zomerkamp trok bijna tweehonderd deelnemers in plaats van twintig vijf jaar geleden.
Redenen voor de opleving liggen volgens betrokkenen in maatschappelijke onvrede: stijgende ongelijkheid, macht van miljardairs en techbedrijven, de huizencrisis, klimaatverandering en internationale conflicten zoals in Gaza. Die ontwikkelingen voeden polarisatie en maken radicalere politiek voor jongeren logischer, stelt Oudenampsen.
Historisch gezien verschillen socialisme en communisme: volgens emeritus hoogleraar André Gerrits wilde het communisme revolutie, terwijl socialisten verandering via parlementaire weg zochten. In de praktijk kiezen beide Nederlandse jeugdorganisaties nu voor vreedzame verandering; ROOD binnen het democratische bestel en CJB via buitenparlementaire organisatie op lokaal niveau. Het gebruik van symbolen als hamer en sikkel blijft controversieel vanwege het verleden (bijvoorbeeld de dodelijke onderdrukking onder Stalin), maar veel jongeren zien die symbolen tegenwoordig vooral als teken van radicale politiek in plaats van historische last.