Instrument voor inzicht in maatschappelijke waarde sportaccommodaties
In dit artikel:
Gemeenten staan onder druk door krimpende sportbudgetten en beperkte ruimte, terwijl er steeds meer vraag is naar sportaccommodaties. Sportvoorzieningen vergen een groot deel van de gemeentelijke sportuitgaven (75%), wat maakt dat investeringen goed onderbouwd moeten worden. De Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA) is een instrument dat hieraan kan bijdragen door de maatschappelijke waarde van specifieke sportaccommodaties te meten, inclusief financiële waardering van gezondheid, welzijn, sociale contacten en ecologische effecten. Dit gaat verder dan algemene methoden zoals de Social Return On Investment (SROI), doordat een MKBA scenario’s vergelijkt waarin een accommodatie wel of niet aanwezig is en zo inzicht geeft in de daadwerkelijke impact per locatie en type faciliteit.
De Hogeschool Arnhem en Nijmegen ontwikkelde samen met Sportbedrijf Arnhem een specifiek MKBA-model voor sportaccommodaties. Dit model bevat een breed scala aan effecten, van kostenbesparingen in de zorg door bewegingsbevordering tot de waarde van vrijwilligerswerk en sociale ontmoetingen, waarbij ook nieuwe meetmethodes zoals het Discreet Keuze Experiment worden ingezet om nog onbekende waarden in te schatten. Een praktijkvoorbeeld uit Arnhem liet zien dat accommodaties in wijken met een lage sociaaleconomische positie een hoger maatschappelijk rendement hebben, omdat inwoners hier minder alternatieven hebben om te sporten en daardoor meer gebaat zijn bij het behoud van voorzieningen.
Hoewel het MKBA-model een krachtig instrument is voor onderbouwde investeringsbeslissingen en ruimtelijke afwegingen, is het geen beslissingsmiddel op zichzelf. Factors als draagvlak, beschikbare middelen en activatiemogelijkheden moeten ook meegewogen worden. Het model wordt momenteel verder ontwikkeld, onder andere voor sportparken en zwembaden, en kan helpen om breder te kijken dan alleen gezondheidswinst, bijvoorbeeld naar welzijn en arbeidsproductiviteit.
De uitvoering van een MKBA vereist gespecialiseerde kennis en is kostbaar, maar het denken vanuit de MKBA-gedachte kan ook zonder formeel onderzoek al waardevolle inzichten bieden bij beleidskeuzes. Zo kunnen gemeenten gericht investeren in locaties en faciliteiten waar de meeste maatschappelijke meerwaarde te behalen valt, rekening houdend met zowel de fysieke aanleg als de noodzakelijke activatie en organisatie om inwoners daadwerkelijk te stimuleren tot sporten. Voor geïnteresseerden is er ondersteuning beschikbaar via het Kenniscentrum Sport & Bewegen.