Inspecties: zorg aan verwarde mensen schiet tekort, meer bemoeizorg nodig
In dit artikel:
Het Toezicht Sociaal Domein — een samenwerkingsverband van meerdere inspecties — concludeert dat de zorg voor mensen met verward gedrag ernstig tekortschiet en daardoor gevaarlijke situaties ontstaan. Het onderzoek begon naar aanleiding van de dood van een 11‑jarig meisje begin dit jaar in Nieuwegein; ook recente incidenten zoals een schietpartij in het Erasmus MC en steekpartijen in een Haagse supermarkt en in Den Dolder vormden aanleiding voor nader onderzoek.
De inspecties spraken met tientallen betrokken instanties en analyseerden verschillende incidenten. Uit hun bevindingen blijkt dat het aantal meldingen over verward gedrag sterk stijgt: in tien jaar tijd zijn meldingen bijna verdubbeld tot bijna 150.000 per jaar, wat de politie en hulpverleners zwaar belast. Geen enkele betrokken organisatie is tevreden over de huidige inrichting van de zorg.
Belangrijke knelpunten zijn slechte samenwerking en gebrekkige informatieuitwisseling tussen instellingen, onvoldoende contact met familie en buurt — die vaak vroeg tekenen zien — en een tekort aan passende woonplaatsen. Gemeenten stuiten bij het vinden van plaatsen op verzet van omwonenden, waardoor sommige mensen op straat eindigen en overlast toeneemt. Ook schiet de wetgeving tekort: professionals kunnen weinig doen als iemand geen hulp wil, en de wet biedt geen goede basis voor het organiseren van voldoende woonplekken.
De inspecties roepen het kabinet op tot ingrijpende, landelijke veranderingen: versimpeling en verduidelijking van wetgeving, betere centrale aanpak van versnipperde signalen en structurele inzet op bemoeizorg (assertieve begeleidingsteams die actief contact zoeken met mensen die niet om hulp vragen). Tien jaar geleden werd landelijke vergoeding van die outreachzorg afgeschaft; beroepsorganisaties en burgemeesters pleitten eerder al voor structurele financiering. Eind volgend jaar praten de inspecties met het kabinet en betrokken partijen over concrete verbeteringen.