Inhoud, felle botsingen en oplopende spanning aan vooravond verkiezingen

In dit artikel:

Vijftien lijsttrekkers stonden in het NOS-slotdebat nog één keer tegenover elkaar, enkele uren vóór de opening van de stembureaus op de dag van de verkiezingen. In aanloop naar de definitieve keuzes toonde het debat hoe krap de peilingen zijn: PVV, GroenLinks–PvdA, D66, CDA en VVD maken alle kans om de grootste partij te worden, terwijl bijna 40% van de kiezers nog onbeslist is.

De toon was regelmatig fel en polariserend, met asiel en migratie als splijtzwam tussen met name D66-leider Jetten en PVV-leider Wilders. Jetten positioneerde zichzelf expliciet als tegenpool van Wilders en richtte zich op teleurgestelde PVV-kiezers, terwijl Wilders de beschuldiging terugkaatste dat D66 wetsvoorstellen voor strenger migratiebeleid blokkeert. VVD-leider Yesilgöz bleef de keuze tussen links en centrum-rechts benadrukken.

Ook landbouw en woningbouw leidden tot scherpe botsingen: GroenLinks–PvdA pleit voor onteigening van boeren om bouwen mogelijk te maken, iets wat VVD en BBB resoluut afwijzen; BBB-leider Van der Plas ziet kansen als nieuwe stikstofnormen er komen. Over de koopkracht en armoede botsten SP-leider Dijk en NSC-leider Van Hijum over oorzaken en cijfers; Dijk bekritiseerde grote ongelijkheid en een groot aantal kinderen in armoede, Van Hijum wees op verbeteringen door hogere uitkeringen.

CDA-leider Bontenbal uitte felle kritiek op de VVD en op GroenLinks–PvdA, en riep op een einde te maken aan de periode waarin de PVV de grootste was. Het slot van het debat draaide om leiderschap en vertrouwen, met meerdere partijen die het volgens hen tijd vonden het “tijdperk-Wilders” af te sluiten, terwijl Wilders stelt dat anderen zijn kiezers hebben verwaarloosd.