In welk Nederland keren de trekvogels terug?
In dit artikel:
11 oktober is Internationale Dag van de Trekvogel — een moment om stil te staan bij de jaarlijkse vogeltrek en tegelijk de zorgwekkende toestand van veel vogelsoorten. Wereldwijd staat 1 op de 8 vogelsoorten op de bedreigde lijst; in Nederland staat bijna de helft van de soorten op de Rode Lijst en de nationale grutto loopt gevaar om te verdwijnen.
Trekvogels leggen enorme afstanden af: kleine vogels van soms slechts 15 gram vliegen duizenden kilometers zonder kaart of kompas, volgend op zon, sterren, rivieren en kusten. Nederland fungeert daarbij als onmisbare rust- en broedplaats tijdens deze reizen, maar die locaties raken steeds minder geschikt. Urbanisatie, vervuild water door pesticiden en intensieve landbouw maken leefgebieden onleefbaar en verdrijven weidevogels.
Er is draagvlak voor verandering: onderzoek van Motivaction toont dat de meeste Nederlanders bezorgd zijn en willen dat er iets gebeurt. Praktische oplossingen bestaan al. Vogelbescherming werkt met projectontwikkelaars om woonwijken vogelvriendelijker te maken en pleit voor meer groen in de bebouwde omgeving. In de landbouw laten natuurinclusieve boeren zien dat productie en biodiversiteit samen kunnen gaan, maar zij krijgen te weinig steun en pesticiden blijven een groot probleem.
Naast ecologische argumenten is natuurherstel economisch zinvol: de Europese Commissie schat dat elke euro in natuurherstel 8 tot 38 euro kan opleveren. Tegelijkertijd kost milieuverontreiniging Nederland jaarlijks minstens 46 miljard euro — geld dat slimmer geïnvesteerd kan worden in werkbare oplossingen voor mens en natuur.
De auteur, Karsten Schipperheijn (directeur Vogelbescherming), roept op tot politieke keuzes vóór de natuur; de uitkomst van de verkiezingen in 2026 is volgens hem mede bepalend voor het toekomstperspectief van trekvogels in Nederland. Kort gezegd: wie omhoog kijkt ziet niet alleen vogeltrekken, maar ook waar veel op het spel staat — en dat herstel mogelijk en voordelig is als beleid en samenleving er samen prioriteit aan geven.