In twee maanden gehalveerd: gletsjer Hektoria smelt met recordsnelheid op Antartica
In dit artikel:
Recent snel afkalvende stukken van de Hektoria-gletsjer in Antarctica wijzen erop dat veel grotere gletsjers aan de westkant van het continent kwetsbaarder zijn dan gedacht. Onderzoekers waarschuwen dat, als vergelijkbare processen zich daar inzetten, hele ijsstromen binnen weken kunnen instorten zodra hun steunende ijsplaten wegvallen.
Hektoria ligt aan de Antarctische Peninsula en is de laatste tijd in korte tijd fors verloren door afkalving. Wetenschappers zien dit als een indicator voor dynamieken die ook onder grotere, marien-gebaseerde gletsjers spelen: warm oceaanwater smelt de onderkant van ijsplaten, de zogenoemde groundinglijn trekt zich terug en de terugtrekking kan zichzelf versnellen (marine ice sheet instability). Zodra een ijsplaat die ‘bushoudt’ van een gletsjer instort, verliest die gletsjer zijn rem en kan de afstroom explosief toenemen.
De implicatie is ernstig voor West-Antarctica, waar veel gletsjers op een vloeiende, onder zeeniveau liggende bodem rusten. Als die grote stromen in korte tijd instorten, zou dat lokaal en wereldwijd de zeespiegelstijging fors kunnen versnellen. Hoe groot en hoe snel de mondiale zeespiegelreactie precies zou zijn, blijft onzeker; wetenschappers spreken van risico’s die variëren van tientallen centimeters tot meerdere meters op lange termijn, afhankelijk van welke ijskappen zouden instorten.
Vorigere voorbeelden, zoals de ineenstorting van delen van de Larsen-ijsplaat, tonen dat plotselinge veranderingen mogelijk zijn. De huidige observaties benadrukken opnieuw het belang van monitoring van oceaanwarmte, ijsplaten en groundinglijnen, en van het verbeteren van modellen die de snelheid van dergelijke processen kunnen inschatten. De waarschuwende signalen rond Hektoria dienen volgens onderzoekers als een aansporing om de kwetsbaarheid van West-Antarctica serieus te nemen en voorbereidingen te treffen voor mogelijke gevolgen van snelle ijsverliesscenario’s.