In Phoenix blijven aanhangers van Charlie Kirk geloven in de vrijheid van meningsuiting
In dit artikel:
Op Constitution Day verzamelde zich bij het kantoor van Turning Point USA in Phoenix een lange rij bloemen en vlaggen om Charlie Kirk te herdenken; onder de aanwezigen waren opvallend veel ouderen. Kim Petersen (57) stond daar met haar dochter en worstelde zichtbaar met het verdriet. Zij noemt mensen die Kirks dood toejuichen „onmenselijk”, maar verdedigt tegelijk het Eerste Amendement: naar haar mening mag men rouwen of juichen, hoe verwerpelijk ook. Petersen gelooft bovendien, tegen het officiële onderzoek in, dat linkse organisaties achter het geweld zouden kunnen zitten en steunt het voornemen van de regering-Trump om „links” harder aan te pakken.
De moord op Kirk heeft in Washington geleid tot harde retoriek en beleidsvoorstellen van hoge regeringsfunctionarissen. Minister van Justitie Pam Bondi waarschuwde dat personen die „haatdragende taal” verspreiden aangepakt kunnen worden; vice-president JD Vance riep op om mensen die Kirks dood vieren aan hun werkgevers te melden en sprak over het bestrijden van ngo’s die geweld zouden „kweken”. President Trump kondigde aan antifa als terreurorganisatie te willen bestempelen en werkt, volgens media, aan een presidentieel bevel om haatdragende taal te reguleren.
Die koers van het kabinet botst echter met juridische en politieke realiteit. In de Verenigde Staten reikt de vrijheid van meningsuiting zeer ver: het Eerste Amendement beschermt ook beledigende en haatdragende uitingen, totdat er sprake is van een concrete oproep tot geweld, zo heeft het Hooggerechtshof meermaals vastgesteld. Sommige Republikeinen, onder wie senator Ted Cruz, wezen daarom op het belang van vrije discussie en het gevaar van vervolging om uitspraken. Ook kritiek vanuit de mediawereld ontstond: kabelzender ABC schrapte een late night-programma van Jimmy Kimmel na protesten van Brendan Carr, voorzitter van de FCC, en Trump suggereerde dat licenties van netwerken ingetrokken zouden kunnen worden als ze „een verlengstuk” van de Democratische oppositie zijn.
Kritische stemmen vrezen dat de regering de moord gebruikt om autoritaire bevoegdheden uit te bouwen en publiek-private druk te normaliseren. De vaagheid van dreigementen — wie precies tot „links” behoort en wat „aanpakken” betekent — vergroot de afschrikking. Er zijn al voorbeelden van werknemers die hun baan verloren nadat ze online verheuging toonden over Kirks dood, en sommige filantropische instellingen zouden uit schrik voor vergelding hun donaties aan Democratische doelen terughoudender overwegen. Meer dan honderd stichtingen lieten weten bezorgd te zijn en bereiden contacten voor uit angst om doelwit te worden.
In het politieke debat luiden Democraten felle waarschuwingen: senatoren als Chris Murphy en fractieleider Chuck Schumer spreken van een pad naar autocratie en presenteren wetsvoorstellen om de vrijheid van meningsuiting te beschermen. Commentatoren noemen het hypocriet dat Republikeinen nu zwaar inzetten op het beperken van bepaalde uitingen, terwijl zij jarenlang klagen over vermeende linkse censuur en ‘cancel culture’.
Terwijl het juridische kader in de VS nog steeds ruime bescherming biedt, is de maatschappelijke sfeer veranderd: steun voor het Eerste Amendement leeft breed, ook onder Kirks aanhangers, maar veel mensen vinden het moreel verwerpelijk om iemands dood te vieren en juichreacties leiden in de praktijk tot sociale en arbeidsrechtelijke consequenties. De zaak heeft zo een breder debat losgemaakt over grenzen tussen vrije meningsuiting, morele verantwoordelijkheid en de rol van de staat bij het reguleren van openbaar spreken.