In levensgevaar? Dan kun je maar beter geen arts of advocaat zijn
In dit artikel:
Bernice Notenboom (63), avonturier en ontdekkingsreiziger, beschrijft in haar nieuwe boek hoe mensen soms levensbedreigende situaties overleven en anderen niet. Het uitgangspunt is eigen ervaring, onder meer een bijna-doodsituatie op Denali in Alaska (op circa 5250 meter) tijdens een dertig dagen durende expeditie: door een hevige sneeuwstorm en hoogteziekte realiseerde ze zich dat buren in een naastgelegen tent waren doodgevroren. Waar anderen stollen, schakelde bij haar “survival mind” in en dwong ze zichzelf en haar klimpartner tot onmiddellijke afdaling.
Notenboom zegt dat overleving grotendeels om mentale voorbereiding draait: gevaar moet je al in weken, jaren of zelfs decennia vooraf in je hoofd meenemen, anders is het te laat. Tijdens een crisis “trek je de laatjes in je hoofd open”: eerdere ervaringen en kennis bepalen welke keuze je nu maakt. Haar eigen eerdere ervaring met hoogteziekte leerde haar dat snel afdalen al binnen minuten verbetering kan brengen, ook als het lichaam lijkt te weigeren. Haar kernstelling: “Je overleeft amper drie seconden zonder nadenken” — aandacht verliezen gebeurt vaak juist tijdens de afdaling, wanneer mensen denken dat het ergste voorbij is.
Praktische adviezen in het boek zijn geen kant-en-klare checklist maar wel duidelijk: bestudeer vooraf mogelijke uitvalroutes vanuit verschillende posities op een berg, herken veilige dalingsroutes en beperk je risico’s door herkenningspunten en terrein te kennen. Daarnaast benadrukt ze veerkracht en mentale weerbaarheid: voorbeelden uit de literatuur, zoals de houdingskracht van Viktor Frankl in onmogelijke omstandigheden, laten zien dat een keuze om niet op te geven essentieel is. Ook hedendaagse survivalwinnares Woniya Thibeault wordt aangehaald met de observatie dat mensen mentaal afhaken lang voordat hun lichaam faalt — en dat opgeven vaak zoekt naar een fysiek excuus.
Notenboom waarschuwt verder voor overmoedige, succesvolle professionals (artsen, advocaten) die hun gebruikelijke controle willen doortrekken naar expedities; hoog zelfvertrouwen kan gevaarlijk zijn. Ze pleit voor nederigheid, realistische planning en het voorbereiden van noodscenario’s. Persoonlijke achtergrond: ze groeide op met vakanties in Zwitserland, werkte als berggids in Colorado, ondernam woestijn- en poolexpedities, deed onderzoek en begeleidde deelnemers van survivalprogramma’s. Ze woont in Canada, waar ze recent nog een angstige ontmoeting met een beer had.
Boek: Bernice Notenboom — Survival mind, de kunst van het overleven. Uitgeverij Prometheus, €29,99.