In het geheim moslim zijn, uit angst voor baanverlies

In dit artikel:

Een gerespecteerde universiteitshoogleraar hield zijn moslim-zijn geheim uit angst voor reputatieverlies en baanverlies; hij pleitte voor de zaak van moslims als ‘niet-moslim’ en overleed inmiddels. Die verborgenheid leeft door: een succesvolle onderzoeker overweegt politiek bij Denk te gaan, maar vreest dat openheid over zijn religie en politieke keuze zijn carrière zal schaden. Zijn collega’s zouden volgens hem irrationeel reageren, waardoor hij tussen professionele liefde en politieke ambitie moet kiezen.

Er zijn ook voorbeelden van culturele voorbescherming binnenshuis: een vader geeft zijn dochters ‘neutrale’ namen om hen te behoeden voor moslimhaat; de moeder reageert opgelucht op hun uiterlijk. Een andere vrouw, Anna, onderging als tiener een neuscorrectie omdat haar moeder bang was voor problemen door hun Joodse afkomst; Anna merkt dat de ingreep haar eigen beeld van zichzelf vervreemdt: “Sinds die neuscorrectie zie ik in de spiegel iemand die ik niet ken.”

De columnist stelt vragen over wanneer zelfbescherming overgaat in zelfverloochening en waarom de emotionele last bij degenen die ‘anders’ zijn ligt. Ze wijst op onzichtbare dwang: geen directe orders nodig, maar een culturele norm die één vorm van ‘normaal’ oplegt. Die vanzelfsprekendheden markeren machtsverhoudingen — wie zich vrij kan bewegen, wie zich moet aanpassen en welke dromen toegelaten zijn. Het resultaat is dat mensen namen, uiterlijk en ambities aanpassen om schade te vermijden, vaak ten koste van hun identiteit en toekomstmogelijkheden.

De column benadrukt dat het probleem structureel is: het niet-gelijkmatig verdelen van vrijheid om te verschijnen zoals je bent, en dat die ongelijkheid de sociale en professionele keuzes van gemarginaliseerde groepen fundamenteel bepaalt.