Opeens vergelijkt Jetten in het RTL-debat Timmermans twee keer met Wilders
In dit artikel:
Bij het tweede RTL-lijsttrekkersdebat vielen weinig verrassingen: de gesprekspartners herhaalden bekende standpunten en het debat verliep grotendeels beschaafd, met één fel moment tussen Frans Timmermans (GL-PvdA) en Rob Jetten (D66). PVV-leider Geert Wilders was afwezig ondanks een uitnodiging; zijn plaats werd ingenomen door Jimmy Dijk van de SP. Verder waren Henri Bontenbal (CDA), Dilan Yesilgöz (VVD) en Joost Eerdmans (JA21) aanwezig op basis van peilingen.
Opvallend was dat er op veel thema’s meer overeenstemming bleek dan vaak wordt voorgesteld. Alle partijen spraken de nood uit om arbeidsmigratie aan te pakken: marktwerking heeft volgens Yesilgöz gefaald, waardoor arbeidsmigranten op sommige plekken onder slechte voorwaarden werken en voor overlast zorgen. Zij complimenteerde zelfs de SP over hoe die partij deze problemen wil aanpakken.
Asiel en migratie bleven een twistpunt, maar ook daar was overlap: veel partijen willen het aantal asielzoekers terugdringen en kansloze aanvragen sneller afhandelen en terugsturen. Verschillen waren er vooral over concrete maatregelen. Eerdmans (JA21) wil eerst het aantal terugbrengen alvorens te spreken over herverdeling; Bontenbal (CDA) hield vol dat huidige asielzoekers niet ‘weggetoverd’ kunnen worden en wil de spreidingswet behouden. Het CDA’s eerdere weigering om recent ingevoerde asielwetten te steunen (o.a. vanwege de strafbaarstelling van illegaliteit) kwam opnieuw ter sprake.
Een nieuwe twist in het campagnegesprek ging over het basispakket van de zorg. D66 en VVD — en ook SGP, CU, Volt en JA21 volgens CPB-doorrekeningen — willen structureel geen nieuwe behandelingen toevoegen aan het basispakket, wat op de lange termijn miljarden zou schelen (CPB noemt 7,7 miljard). Patiëntenorganisaties waarschuwen dat dit zorg ontoegankelijk kan maken voor niet-rijken. Jetten en Yesilgöz ontkenden dat zij nieuwe kankerbehandelingen zouden blokkeren. Timmermans bestrafte Jetten met de woorden: "De heer Jetten staat hier te jokken", wat kort voor heftigheid zorgde en leidde tot wederzijdse verwijten over het scheppen van angst.
Ook zonder Wilders bleef zijn invloed merkbaar: partijen verweten elkaar soms een koers in Wilders’ richting te volgen of te vergelijken met hem. Over het geheel genomen bood het debat weinig nieuws, maar het bracht scherpte in bestaande verschillen en liet zien waar coalitie- of oppositielijnen straks kunnen lopen.