In 'Die Dreigroschenoper' wil iedereen een betere wereld, maar dan wel vooral voor zichzelf
In dit artikel:
Opera Zuid brengt de satirische Dreigroschenoper van Bertolt Brecht en Kurt Weill opnieuw op het podium; de repetities vinden eind oktober plaats in de Malpertuiskerk in Maastricht, onder leiding van regisseur Servé Hermans. Het stuk, dat ongeveer een eeuw geleden ontstond, schetst in het Londen van de onderwereld – hoeren, oproerkraaiers, bedelaars en criminelen – een maatschappij waarin eigenbelang de boventoon voert. Centraal staat de verleider en moordenaar Mackie Messer, rondom wie figuren als de corrupte politiebaas Tiger Brown, de bedelaarskoning Peachum en zijn dochter Polly draaien.
Hermans kiest nadrukkelijk voor Brechts Verfremdungseffekt: acteurs stappen regelmatig uit hun rol om het publiek aan te spreken, emotie wordt losgekoppeld van tekst en scènes krijgen groteske, afstandelijke trekken. Zo vraagt hij zangers niet te veel in realistisch gevoel te verzanden maar woorden op een koele, bijna nieuwslezersmatige toon te brengen terwijl de beweging agressie toont. Die aanpak vereist van de cast een omschakeling — sopraan Maartje Rammeloo zegt dat het afwijkt van het realistisch operaspel waarin zij doorgaans werkt. Toneelacteur en zanger Maarten Heijmans vertolkt Mackie; hij benadrukt dat Brechts methode de toeschouwers juist deelgenoot maakt van het spel en de scheiding tussen podium en publiek doorbreekt.
Musicaal blijft het werk onweerstaanbaar: Weills repertoire presenteert een aaneenschakeling van trefzekere liedjes die tussen opera, operette, jazz en schlager pendelen. Dirigent Enrico Delamboye wijst op het dubbelzinnige karakter van de muziek — eerbetoon en parodie tegelijk — en benoemt de inventieve verwijzingen naar oudere operatradities. De bekende hits uit de partituur, zoals de Moritat van Mackie Messer en Seeräuber-Jenny, geven de voorstelling een scherp, toegankelijk geluid.
Historisch wilde Brecht en Weill het publiek wakker schudden; hun politieke missie mislukte destijds deels en bleef vooral hangen in een verzameling rauwe successongs. Regisseur Hermans ziet in de hedendaagse tijd wél een nieuwe echo van de originele zorgen: een groeiende verharding van mensen en een samenleving waarin moraal snel wijkt voor eigenbelang. Met theatrale vervreemding, een mix van acteertalenten en operastemmen, en Weills aanstekelijke muziek probeert deze productie dat thema opnieuw actueel en herkenbaar te maken.