In deze stallen onder de Artis Bibliotheek leefde een zeldzaam dier -zelfs het laatste exemplaar ter wereld

vrijdag, 5 september 2025 (12:02) - Het Parool

In dit artikel:

Bij de grootscheepse renovatie van de Artis Bibliotheek aan de Plantage Middenlaan in 2019 is ook de fundering vernieuwd — nodig omdat het gebouw sinds de oplevering in 1868 nooit grondig was aangepakt en onder de leeszalen decennialang stallen voor hoefdieren lagen. De bekendste bewoner van die stallen was een merrie van de uitgestorven ondersoort quagga (Equus quagga quagga). Zij verbleef zestien jaar onder de boeken en stond erom bekend tam genoeg te zijn om door bezoekers geaaid te worden. Op 12 augustus 1883 trof een verzorger de merrie dood aan; kort daarvoor was ook het laatst bekende wilde exemplaar gedood, waardoor de Amsterdamse quagga achteraf als het laatste levende exemplaar van haar soort werd gezien.

Na haar overlijden werd de merrie door de preparateur Friedrich Kerz opgezet voor het zoölogisch museum (Groote Museum) van Artis; alleen de schedel bleef bewaard, het overige skelet raakte verloren. Er bestaan naar verluidt geen foto’s van haar verblijf onder de boekencollectie. In het museum stond ze tussen andere opmerkelijke objecten als het nijlpaard Betsy (aangekocht in 1860), een narwalmodel en het skelet van olifant Jack. De Artisquagga kwam later in de collectie van Naturalis in Leiden terecht; dat museum bezit ook een tweede opgezet exemplaar afkomstig uit de Kaap. Van de ondersoort Equus quagga quagga zijn wereldwijd nog een beperkt aantal opgezette exemplaren bewaard — de Amsterdamse quagga wordt vanwege haar kwetsbaarheid maar zelden getoond.