In 5 jaar tijd is bijna de helft méér bacteriën resistent tegen antibiotica: beste behandelingen dreigen onbruikbaar te worden
In dit artikel:
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) waarschuwt dat antibiotica wereldwijd steeds minder effectief worden. Uit analyse van 23 miljoen bacteriële infecties uit 104 landen blijkt dat in 2023 al ongeveer 1 op de 6 infecties veroorzaakt werd door antibioticaresistente bacteriën, een toename van ongeveer 40% ten opzichte van 2018. Met modellen werd bekeken welke infecties resistente stammen waren, met betrekking tot 22 verschillende antibiotica en in totaal 93 soorten infecties (bloedbaan, spijsvertering, urinewegen, voortplanting, enz.).
Probleem en gevolgen: door overmatig en ongericht gebruik van antibiotica — zowel in de menselijke gezondheidszorg als in de veeteelt — en door het niet volledig afmaken van kuurtjes, ontstaan resistenties. Daardoor faalt vaak de eerstkeuzebehandeling; artsen moeten wachten op kweek- en gevoeligheidstesten en soms overschakelen van orale pillen naar intraveneuze middelen. In het ergste scenario doen pan-resistente stammen voorkomen waarbij geen antibioticum meer helpt. Vooral gram-negatieve bacteriën (zoals Klebsiella, Salmonella en E. coli) vormen een snel groeiend probleem, omdat hun celwanden antibiotica moeilijker binnenlaten.
Regionale verschillen: de druk is niet gelijk verdeeld. Lage- en middeninkomenslanden, met name landen in Zuid-Oost-Azië en de oostelijke Middellandse Zee-regio, zien tot 1 op de 3 infecties door resistente bacteriën. Afrika scoort circa 1 op de 5; Europa relatief beter met ongeveer 1 op de 10. Zwakkere gezondheidssystemen, minder hygiëne en beperkte sturing van voorschrijfpraktijken dragen bij aan hogere resistentie. Tegelijkertijd verspreiden resistente stammen zich internationaal via reizen, wat het probleem globaal maakt.
Aanbevelingen: de WHO pleit voor meer en beter toezicht (meer meten), strengere hygiënemaatregelen en gerichter, zuiniger antibioticagebruik in zowel geneeskunde als veehouderij. Verbeterde diagnostiek moet ervoor zorgen dat behandelingen preciezer worden ingezet. Daarnaast is blijvend onderzoek nodig naar alternatieve behandelingen en nieuwe antibiotica om toekomstige behandelmogelijkheden te waarborgen.