IJsland ziet stilvallen oceaanstroming als veiligheidsrisico

In dit artikel:

IJsland beschouwt een mogelijke stilstand van de oceaanstroom die West-Europa mild weer bezorgt als een bedreiging voor de nationale veiligheid en gaat een strategie ontwikkelen voor het slechtste scenario, zei klimaatminister Jóhann Páll Jóhannsson: „Voor het eerst is een klimaatgerelateerd fenomeen een zaak voor de Nationale Veiligheidsraad.”

Het gaat om de Atlantische Meridionale Omwentelingscirculatie (AMOC), een zeewatertransport waar de Golfstroom onderdeel van is. Nederlandse onderzoekers en het KNMI merken dat de AMOC de afgelopen decennia al verzwakt is—ongeveer 15 procent volgens het KNMI—en wetenschappers verwachten dat de kans op een verdere verzwakking toeneemt bij verdere opwarming van de aarde.

Als de AMOC (deels) stopt, koelt Noord-Europa sterk af terwijl het zuidelijk halfrond juist opwarmt. De Universiteit Utrecht berekende dat Nederland in zo’n scenario soms tot rond −20 °C zou kunnen krijgen. Voor IJsland zou de situatie nog ernstiger kunnen zijn: omringd door zee-ijs zouden visserij en scheepvaart bijna onmogelijk worden.

De belangrijkste oorzaak is dat smeltend Groenlands ijs en meer neerslag het zeewater zoeter maken, waardoor het minder snel naar de diepte zinkt—en die zinkstroom is cruciaal voor de AMOC. Experts verschillen over de precieze kans op een volledige ineenstorting, maar zijn het eens dat die kans toeneemt bij hogere uitstoot van broeikasgassen.