Huiselijk geweld, uitsluiting van partijen en kans op een Russische uitslag
In dit artikel:
Moldavië gaat op 28 september naar de stembus, maar de aanloop is verhit omdat in de laatste dagen voor de verkiezingen meerdere partijen plotseling van het kiesformulier zijn gehaald, terwijl stembiljetten al gedrukt waren en poststemmen uiterlijk vrijdag moesten zijn ingeleverd. Dat zorgt voor onzekerheid over de geldigheid van reeds uitgebracht briefstemmen en over de eerlijkheid van het proces.
Het politieke landschap is verdeeld tussen pro-EU-krachten, geleid door president Maia Sandu en haar partij PAS, en partijen die neutraal of naar Rusland neigen. De oppositie wordt momenteel aangevoerd door het blok BEP onder leiding van oud-president Igor Dodon, dat in peilingen voorligt en een meer neutrale koers voorstelt. Vorig jaar bleek steun voor EU-toetreding in een referendum uiterst smal: 50,3 procent.
De kiescommissie CEC en de veiligheidsdienst SIS hebben in korte tijd meerdere partijen uitgesloten. Eerder al werden vier partijen van het pro-Russische blok Victory verwijderd vanwege vermeende banden met oligarch Ilan Shor en het gevaar dat zij zouden vormen voor de staat. Recent volgden uitsluitingen van onder meer Heart of Moldova (financieringsproblemen), Moldova Mare (verdachte buitenlandse financiering volgens SIS) en zelfs de Modern Democratic Party of Moldova — een centrumrechtse, eerder pro-EU partij van Andrian Candu — die is beschuldigd van “mogelijke subversieve acties”.
Heart of Moldova was eerder na juridische procedures wél ingeschreven, maar werd nu definitief geschrapt. Daarbij speelde ook een genderkwestie: één kandidaat werd afgewezen wegens huiselijk geweld, waardoor de lijst tijdelijk niet aan de verplichte 40 procent vrouwenquote voldeed en alsnog geschrapt werd. Omdat Heart of Moldova deel uitmaakte van het leidende oppositieblok, moest dat blok binnen 24 uur reorganiseren om opnieuw aan de gendereisen te voldoen — een last-minute operatie met grote electorale consequenties.
Ook peilingen en informatievoorziening werden beperkt: nieuwere wetgeving reduceert het aantal bedrijven dat onderzoek mag doen, en de enige aanvraag voor een exitpoll werd kort voor de verkiezingen afgewezen wegens twijfels over financiering en methodologie. Briefstemmen worden naar verluidt niet in zo’n exitpoll meegenomen.
Vanuit de EU is er tot nu toe geen publieke reactie gekomen op de late uitsluitingen of op de rol van de SIS. EVP-figuren en Roemenië benadrukken in het openbaar dat stabiliteit van Moldavië belangrijk is voor de veiligheid van de regio en pleiten voor integratie richting de EU, wat aansluit bij de koers van Sandu. De officiële uitslag van de parlementsverkiezingen wordt op 5 oktober verwacht.
Auteur: Auke Zijlstra, Europarlementariër (PVV), schreef dit als vervolg op zijn eerdere bericht uit Brussel.