Huisartsen genoeg in Nederland; toch zitten tienduizenden mensen zonder

In dit artikel:

Ongeveer één op de twintig Nederlanders is op zoek naar een huisarts. Dat gebrek aan aansluiting betekent niet per se te weinig huisartsen in absolute zin, zeggen Sophie Brühl (oprichter Buurtdokters) en hoogleraar Hedwig Vos. Nederland telde in 2024 zo’n 14.300 huisartsen, tegenover circa 8.600 rond 2000; gemiddeld zijn er nu ongeveer 1.300 patiënten per huisarts (tegen 1.840 destijds), een aantal dat volgens Vos in principe te behappen is — mits artsen ook fulltime in de praktijk werken.

Het grootste probleem is de ongelijke spreiding en inzetbaarheid. In bepaalde stadswijken — Vos noemt Haagse voorbeelden — heeft tot 20 procent van de inwoners geen huisartsenpost in de buurt, terwijl andere wijken juist genoeg of te veel capaciteit hebben. Daarnaast werkt een deel van de artsen deels in onderwijs of wetenschap, waardoor effectieve spreekuurcapaciteit afneemt. Momenteel heeft zo’n 60 procent van de praktijken een patiëntenstop.

Cijfers lopen uiteen: tussen 45.000 en 194.000 mensen zouden helemaal geen huisarts hebben, en ongeveer 732.000 mensen zoeken actief een andere huisarts (bijvoorbeeld door verhuizing of ontevredenheid). Samen komt dat neer op circa één op twintig.

Een factor die patiënteninschrijving vertraagt is het tekort aan assistenten; het registreren van nieuwe patiënten kost zo’n 40 minuten per persoon. Buurtdokters ontwikkelde hiervoor een digitale inschrijfmodule die de administratietijd halveert en duidelijk maakt welke praktijken nog plek hebben. In Bergen op Zoom, waar 6.000 bewoners zonder vaste huisarts zaten, werd die software ingezet in combinatie met een nieuw gezamenlijk praktijkpand. Door online inschrijven en het instellen van een maximaal aantal nieuwe inschrijvingen per periode kon de administratieve last beheerst worden — volgens betrokkenen goed voor het uitstel van het equivalent van een jaar werk — en ontstond er zelfs weer ruimte voor nieuwe patiënten.

Kortom: het tekort aan huisartsen blijkt vooral een vraag- en verdelingsprobleem, verergerd door administratieve knelpunten en persoonlijke werkpatronen. Digitalisering van inschrijvingen en regionale samenwerking tonen volgens de betrokkenen dat tekorten lokaal oplosbaar zijn.