Hoogleraar Rob de Wijk: 'Europa moet die Amerikanen uit de Navo flikkeren'
In dit artikel:
Rob de Wijk, geopolitiek analist, hoogleraar en oprichter van The Hague Centre for Strategic Studies, ziet de herverkiezing van Donald Trump als een paradoxale kans voor Europa: door het wegvallen van betrouwbare Amerikaanse bescherming wordt Europa gedwongen snel zelfvoorzienend te worden op defensiegebied. In zijn boek Amerika en wij (verschijnt dinsdag) werkt hij uit waarom Trumps beleid de trans-Atlantische zekerheid ondermijnt en welke stappen Europa volgens hem moet nemen.
De Wijk stelt dat het Amerikaanse leiderschap in het buitenland aan invloed verliest: handelsbarrières en een onvoorspelbaar beleid drijven landen zoals India naar China en Rusland, waardoor een nieuw machtscentrum ontstaat en de rivaliteit tussen grootmachten toeneemt. Die afbrokkeling van vertrouwen kan volgens hem leiden tot meer economische en diplomatieke fricties en in het uiterste geval tot militaire escalaties, bijvoorbeeld een versnelde Chinese druk op Taiwan binnen enkele jaren als reactie op geopolitieke verschuivingen.
Als reactie is Europa volgens De Wijk bezig met een ingrijpende versterking van de eigen defensiecapaciteiten. Hij wijst op het megaproject ReArm Europe—een investering van ongeveer 800 miljard euro—en pleit ervoor de NAVO-structuur intact te houden maar feitelijk zonder Amerikaanse dominanties te laten functioneren. In zijn woorden moet Europa “op eigen kracht” kunnen optreden; dat betekent grotere nationale krijgsmachten (hij noemt de Nederlandse ambitie richting 100.000 en later 200.000 militairen), een eigen wapen- en drone-industrie en onafhankelijke capaciteiten op het gebied van langeafstandswapens (als voorbeeld noemt hij Oekraïens eigen ontwikkelde raketten).
De Wijk erkent uitdagingen, zoals commandovoering en geïntegreerde leiding die de Amerikanen traditioneel beter beheersen, maar acht die technisch oplosbaar. Voor nucleaire afschrikking rekent hij op Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Hij waarschuwt ook voor niet-militaire dreigingen: hybride operaties—van het saboteren van energie-infrastructuur tot het verstoren van GPS—maken een klassieke invasie overbodig en vergroten de kwetsbaarheid van Europese samenlevingen.
Politieke en sociale gevolgen zijn volgens hem onvermijdelijk: veel geld moet worden omgeleid van zorg, onderwijs en sociale voorzieningen naar defensie. Dat vraagt volgens De Wijk om eerlijke politieke communicatie richting burgers, ook al verwacht hij dat veel politici daarvoor terugschrikken. Hij sluit af met een culturele noodkreet: zonder bewuste investeringen in vrijheid en democratie riskeren toekomstige generaties die waardes minder te waarderen.
Het boek van De Wijk biedt een oproep tot Europese strategische autonomie: niet het afstoten van trans-Atlantische banden, maar het einde van een afhankelijkheidspositie waarin Europa structureel op Washington leunt.