Honderdste geboortedag Jan Wolkers gaat niet onopgemerkt voorbij: 'Voor Karina is hij nog steeds op Texel'
In dit artikel:
Op 26 oktober zou Jan Wolkers honderd jaar zijn geworden. De veelzijdige kunstenaar — opgeleid als beeldhouwer, later ook schilder en vooral geliefd schrijver — verliet het benauwde gereformeerde milieu van zijn jeugd in Oegstgeest en brak in de jaren zestig en zeventig door met romans die het publieke debat opdreven door openhartige beschrijvingen van seks, religie en de dood. Zijn doorbraak kwam met Kort Amerikaans (1962); Turks fruit (1969) maakte hem tot een volksheld, versterkt door Paul Verhoevens verfilming uit 1973 die met 3,3 miljoen bezoekers nog altijd de best bekeken Nederlandse film is.
Biograaf Onno Blom — die in 2017 een omvangrijke levensbeschrijving van Wolkers publiceerde en door hem zelf voor het project was gevraagd — voert het voortouw bij de herdenking. Hij werkt momenteel ook aan een biografie van Harry Mulisch. Blom publiceert ter gelegenheid van de honderdste verjaardag een nieuw uitgegeven Dagboek Texel 1979–1981 en stelde daarnaast een verhalen- en essaybundel samen. In totaal verschijnen vier nieuwe boeken: een bundeling van Wolkers’ vroegste romans (Meulenhoff), het dagboek uit 1973 (De Bezige Bij), Bloms Dagboek Texel (Het Tillenbeest) en de door Blom samengestelde bloemlezing Het Tillenbeest (Van Oorschot).
De herdenking speelt zich af op plekken die voor Wolkers van betekenis waren: Oegstgeest (literair diner op 25 oktober, landgoed Oud Poelgeest), Amsterdam (galerie Eenwerk) en Texel, waar hij vanaf 1980 woonde en in 2007 overleed. In Amsterdam opent op 26 oktober de tentoonstelling “Beloof me dat je me nooit vergeet”, die tot 17 januari te zien is. Wolkers’ weduwe Karina woont nog altijd op Texel; daar ligt zijn as onder een tulpenboom in de tuin van hun voormalige burgemeesterswoning.
Tijdens het voorbereiden van zijn biografie kreeg Blom onbeperkte toegang tot Wolkers’ archief. Recent kwamen onverwacht twintig genummerde dozen tevoorschijn achter een dichtgeschroefd schot in de voormalige jongenskamer van de tweeling. De dozen bevatten brieven, tijdschriften, persoonlijke spullen en vooral literair belangwekkend materiaal: onder meer het typoscript van De kus (1977), dat eerder voor verloren of verbrand werd gehouden. De meest waardevolle vondsten worden ondergebracht bij de Universiteitsbibliotheek Leiden. Blom vermoedt dat Wolkers de dozen destijds snel weghaalde bij de verhuizing naar Texel en ze vanwege de geboorte van de tweeling uit het oog raakten.